عروسکهای رقصان

ارکیده ها (Orchidaceae) با داشتن حدود ۲۵ هزار گونه گیاهی بزرگترین خانواده گیاهان روی زمین را تشکیل می دهند. در این خانواده بزرگ هر ماه یک گونه جدید شناسایی و به جمعیت آن افزوده می شود. ارکیده ها با داشتن حدود ۲۵ هزار گونه گیاهی بزرگترین خانواده گیاهان روی زمین را تشکیل می دهند. در این خانواده بزرگ، هر ماه یک گونه جدید شناسی و به جمعیت آن افزوده می شود.

ارکیده ها در آب و هوای مختلفی قادر به رشدند و از توندرا تا جنگل های مناطق حاره زیستگاه آنها محسوب می شود. تنها در بیابان های سوزان و قطبهای یخ زده نمی توان از آنها سراغ گرفت. به همین دلیل انتظار می رود که ارکیده ها به عنوان گل های آپارتمانی بسیار انتخاب شوند. اما حقیقت چیز دیگری است.

تا همین اواخر پرورش ارکیده در خانه بسیار مشکل بود. ریشه گونه های مناطق معتدل باید در خاکی باشد که قارچ های مفید در آن حضور داشته باشند تا بتواند مواد غذیی را جذب کند و در اختیار ریشه گیاه قرار دهد. ارکیده های مناطق گرمسیری به صورت درخت رشد می کنند تا از رطوبت هوای ارتفاع بالاتر بهره گیرند و ریشه هایشان از هوموس خاک زیر درختان استفاده کنند.

در این بین این ارکیده های مناطق گرمسیری هستند که می توان آنها را در اتاق پذیرایی به گل نشاند، البته به شرطی که رطوبت بالا را برایشان مهیا کنیم. خوشبختانه امروزه گونه های هیبرید زیادی قابل عرضه به دوستداران گل و گیاه تولید شده اند که می توانند خشکی داخل اتاق را تحمل کنند.

بعضی از انواع گل ارکیده که به صورت دسته گلی زیبا درست شده باشند، از مناسب ترین هدیه ها در دنیای گل ها است. قطعا کسانی که هدیه ای اینچنین زیبا دریافت می کنند، فورا زیبایی آن را می ستاید اما نکته جالب تر این است که اگر در کنار تحسین رسیدگی مناسب هم به گلها هدیه کنیم تا ماهها با گل هایشان به زیبایی دعوتمان خواهند کرد. مدت دوام گل ها به چند عامل بستگی دارد. یکی نوع ارکیده مثلا ارکیده فالائنوپسیس ماهها گل می دهند، دیگر اینکه غنچه چقدر سن دارد و نیز نگهداری مناسب از گیاه. ارکیده ها هوای خنک را دوست دارند و از تابش مستقیم نور خورشید آزرده می شوند. باید هفته ای یک بار آب بخورند و جمع شدن آب در گلدان برایشان مشکل ایجاد می کند. درست وقتی که گل دهی ارکیده متوقف می شود،

زمانی است که شما بر سر دو راهی تصمیم گیری ایستاده اید و تصمیمی که می گیرید، سرنوشت گیاه را مشخص می کند. یا آنها را در فراموشی رها می کنید تا بمیرند و در خاک بپوسند و یا با فراهم کردن شریطی بعد از یک دوره استراحت ارکیده را به گل دادن مجدد تشویق می کنید. اگر به تصمیم دوم رسیده اید که امیدوارم همینطور هم باشد، عواملی که باید در نظر بگیرید تا گیاه دوباره گل های زیبایش را به مانشان دهد عبارتند از: آب، نور و دما۔

آب راحت ترین عاملی است که میتوان کنترل کرد. ارکیده ها به آبی که هفته ای یک بار به آنها می دهید و درجه حرارت آن با درجه حرارت هوای اتاق برابر است، قانع اند. آنها در طول دوران رشد هفته ای یک بار به محلول رقیق غذایی به نسبت یک چهارم تا نصف قاشق چایخوری از کوددهی مخصوص ارکیده در سه لیتر آب نیاز دارند. گل های ارکیده هوای نمناک را خیلی دوست دارند. برای تامین رطوبت موردنیازشان آنها را در ظرف هایی که با شن و ماسه یا سنگ ریزه پر شده است قرار دهید تا جلوی هدررفت آب را بگیرید.

نیازهای نوری بسته به واریته متفاوت است، البته اکثر ارکیده هایی که در اتاق نگهداری میشوند تابش مستقیم نور خورشید را دوست ندارند. آنها را در جایی بگذارید که فقط روشنایی نور به آنها برسد و همواره به رنگ برگها توجه داشته باشید. راستی میدانستید گیاهان با برگ هایشان با ما حرف می زنند گیاهان نیازهایشان را به وسیله تغییرات در برگ به ما منتقل می کنند. اگر برگها به زردی بگراید و شما بیش از حد به گیاه آب نداده باشید یعنی گیاه نور زیادی دریافت می کند و اگر برگها سبز تیره شوند یعنی دلشان برای خورشید و نور آن تنگ شده پس باید آنها را نزدیک پنجره ببریم.

نیازهای دمایی نیز متفاوت است اما طیف عمومی همان متوسط دمای داخل ساختمان است، با ۱ تا ۱۵ درجه تفاوت بین دمای شبانگاهان و سپیده دمان. بدون وجود این اختلاف دما اکثر ارکیده ها گل نمی دهند. و اما چند گونه ارکیده در زیر معرفی می شوند تا همدم سبز ما باشند در خانه هایمان.

ارکیده کاتلیا Cattleya intermedia

گل های زیبای این گونه اولین بار در سال ۱۸۲۴ در اروپا مورد توجه عاشقان گل و گیاه قرار گرفت. امروزه هیبریدهای زیبایی از این ارکیده ها وجود دارند که به خوبی می توانند در اتاق زندگی کنند. ارکیده های این جنس بعد از دوران گل دهی نیاز به یک دوره استراحت دارند که در آن آب کافی را بری جلوگیری از خشک شدن به دست بیاورند. اگر ارکیده های کاتلیا در خانه دارید، علاوه بر چشم هایتان باید از حس بویایی تان هم استفاده کنید تا لذت تان کامل شود. بعضی از گونه های کاتلیا علاوه بر ظاهری چشم نواز عطری شامه نواز هم دارند.

ارکیده فالانوپسیس Phalaenopsis spp.

ارکیده های پروانه ای، این نامی است که در بعضی منابع فارسی به آن می دهند. این گل ها از انواع ارکیده هایی هستند که پرورش آنها راحت است. اینها بسترهای سنگی را برای رشد و زندگی ترجیح می دهند. این ارکیدهها شامل حدود ۴۰۰ گونه هستند که در جنوب شرق آسیا جایی که گرم و مرطوب است به صورت درخت زندگی می کنند. علاوه بر آن گونه های فالانوپسیس از بهترین گونه ها برای نگهداری در آپارتمان هستند. این گونه گل های زیاد و برای یک دوره طولانی دارند.

مناسب ترین زمان برای خرید گل ارکیده  زمانی است که ساقه گل دهنده و تعداد کمی گل داشته باشد. با نگهداری مناسب، ساقه گل دهنده به رشد خود ادامه داده و گل های جدید تولید خواهد کرد و این در حالی است که گل های قبلی نیز همچنان شاداب روی ساقه باقی خواهند ماند و شاید تا یک ماه هم تازه بمانند. چند روز اول پس از خرید گلدان ارکیده ، دوران بحرانی در زندگی فالانوپسیس است. گاهی بزرگترین جوانه های گل به فاصله چند روز پس از خریدن گیاه می افتند. برای این اتفاق دو دلیل وجود دارد: یا اینکه گیاه سردش شده و یا تحت تاثیر گاز اتیلن قرار گرفته است. گاز اتیلن که توسط میوه های رسیده نیز تولید می شود باعث ریزش جوانه ها می شود. در این مورد باید گل را از نزدیک منابع تولید گاز اتیلن دور نگاه داشت و در مورد اول هم باید از گیاه در برابر سرما محافظت کرد. برای این منظور باید گیاه را چند روز اول در هوایی مانند روزهای قبل و در همان دمانگاه داشت تا به مرور به دمای اتاق عادت کند.

ارکیده انسیدیومOncidium spp.

عروسکهای رقصانی که در جنگل های آمریکی جنوبی زندگی می کنند. گل های این ارکیده ها با کوچک ترین نسیمی به حرکت در می آیند و به آن می ماند که روی شاخه ها می رقصند. صحنه ورود زنبورهای Centris که با تدبیر و حساب شده و البته با برخورد به داخل گل های این ارکیده ها صورت می گیرد دانشمندان را شگفت زده می کند. این زنبورها در جنگل از قلمرو خود در برابر دیگر همنوعانشان دفاع می کنند. ظاهرا آنها تصور می کنند این نوع ارکیده ها هم یکی از زنبورهای هم نوع خودشان هستند. وقتی در این تقابل زنبور با گل برخورد می کند گرده ها به بدنش می چسبند و در برخورد با گل دیگر سبب گرده افشانی می شوند. این موضوع نشان میدهد راز شباهت این ارکیده ها به زنبورهای Centris باقی نسل گل ها است. این راه یک وسیله مطمئن برای ادامه نسل ارکیده ها است که اینچنین به وسیله زنبورها لقاح می یابند. البته این تنها یکی از ترفندهای جالب ارکیده ها برای اطمینان از گرده افشانی موفق و ادامه نسل است. حدود ۸۰۰ گونه از این گل ها در مناطق مختلفی زندگی می کنند. از فلوریدا گرفته تا منطقه آمازون و کشور آرژانتین. برای نگهداری این عروسک های زیبا دمای اتاق باید خنک باشد، حدود ۱۵ درجه سانتیگراد. این گونه رطوبت را می پسندد، نیاز آبی این گیاه هم تنها در حدی است که دمبرگ حبابی شکل آنها چروکیده نشود.

ارکیده پافیوپدیوم Paphiopedium callosum

این ارکیده ها را بانوی خرامان می گویند. این گونه ها با ترکیب رنگ بسیار زیبا و متنوع در میان دیگر ارکیدهها خودنمایی می کنند که با توجه به رنگ برگهایشان به دو گروه تقسیم می شوند. یک گروه با برگهای لکه لکه ای که در تابستان گل می دهند و ارکیده های با رنگ سبز یکنواخت که هوای خنک تر را ترجیح میدهند و غالبا در زمستان گل می دهند. حدود ۶۰ گونه از این ارکیده ها که بومی جنوب شرق آسیا هستند، شناخته شده است.

این ارکیده ها در زمستان باید در معرض نور خورشید باشند و در تابستان ها نیز پنجره های رو به شمال را ترجیح می دهند. گونه های گرمادوست به خوبی در دمای اتاق و حتی در رطوبتی بالاتر از متوسط به خوبی رشد می کنند. نیاز دمایی ارکیده های خرامان بسته به نوع برگ و گل آنها تفاوت دارد. گیاهانی که برگهای لکه لکه ی دارند سرما را بسیار زیاد تحمل می کنند، حال آنکه گیاهانی که در هر ساقه بیش از یک گل دارند گرما را دوست دارند.

ارکیده سیمبیدیوم Cymbidium spp.

اینها ارکیده هایی هستند که در بیرون از ساختمان قادر به رشدند. آنها در نور کافی تابستان به بهترین نحو گل های خود را آشکار می کنند، همینطور در اوایل پاییز قبل از اینکه برگها به زردی بگرایند. این نوع ارکیده نیز مانند سایر خویشاوندانش هنگامی که غنچه هایش باز می شود، باید از تابش قوی خورشید در امان باشد. ارکیده سیمبیدیوم اولین ارکیده هایی بودند که به عنوان گیاهان آپارتمانی به فروش رسیدند. این ارکیده ها به صورت گلهای شاخه بریدنی عرضه می شوند که در ابتدا اندازه گل ها بسیار بزرگ بوده است. امروزه رقمهای جدیدی به نام mini cymbidium یا mnidicymbidium تولید شده اند که گل های کوچک تر و مناسب تری برای داخل آپارتمان تولید می کنند. این گیاهان دو تا سه ماه در سال گل میدهند. نگهداری این ارکیده ها در خانه خیلی راحت است و در مقابل رفتار بد انسان، تحمل بالایی دارند. گونه هایی از ارکیده که در این مقاله از آنها نام بردیم تنها نمونه کوچکی از انواع گیاهانی است که می توانند زیبایی بخش خانه های ما باشند. هر چند زندگی امروزه ما را مجبور کرده باشد از طبیعت دور شویم و در آپارتمان کوچک و بدون باغچه زندگی کنیم. اما همین که ما گلدانهای گل و گیاه سبز را به داخل خانه مان می آوریم نشان میدهد هنوز به گیاهان وابسته ایم باین کار ثابت می کنیم زندگی بدون سبزی گیاهان طراوت و شادابی لازم را ندارد. آنها به یاد ما می آورند که هنوز زیبایی، زیبا است.