نگهداری از بونسای

نگهداری از گیاه بونسای

کود مورد نیاز بونسای

کود دهی بونسای درختان غالبا کود پذیری زیادی دارند اما اینکه آنها را در ظروف کم عمق برای احراز رشد بطئی پرورش دهیم ، مقوله ای دیگر است .کودها فقط برای تحریک رشد نیستند بلکه برای سلامتی طبیعی گیاهان مؤثرند. اغلب مخلوط های خاک بونسای درشت بافت و دارای مقادیر کمی از مواد غذایی هستند و کودها تنها منبع تامین کننده مواد ضروری گیاهان در بسیاری از بونسای ها می باشند . کود دهی را گاهی “تغذیه” هم می نامند اما در واقع انسان به گیاه غذا نمی دهد بلکه عناصر مورد نیازش را | در اختیارش می گذارد و گیاه از آنها غذای خود را می سازد و یعنی به خودش غذا می دهد.برای کود دهی اغلب می توان از کودهایی که دارای ترکیبات ضعیفی هستند و ویژه خانگی ساخته شده اند، بصورت هفتگی یا ماهانه استفاده نمود زیرا آنها بسیار مطمئن تر از کودهای قوی تری هستند که با فاصله زمانی بیشتری مصرف می گردند . استفاده از مقادیر زیاد کودها و در زمان نامناسب کود دهی موجب افزایش احتمال سوختگی ریشه ها می شوند لذا باید به درصد نیتروژن، فسفات و پتاسیم macro) (nutrients بر روی برچسب بسته های آنها توجه شود که بصورت «  ph – p0 » یا « – P – K » درج می شوند ؛ مثلا ۵ – ۱۰ – ۱۵ بیان کننده » ۱۵ درصد نیتروژن، ۱۰ درصد فسفر و ۵ درصد پتاسیم میباشد.
مقدار زیاد ازت موجب تشویق رشد رویشی گیاه می شود و فسفر و پتاسیم نیز برای ساختمان سلول های گیاهان ، توسعه ریشه ها و گلدهی ضروری هستند . کودهای کم مصرف ( Micro – nutrients ) دارای برخی عناصر هستند که به میزان ناچیز مورد نیاز گیاهان می باشند و افزودن آنها موجب جلوگیری از کمبود هایی می شوند که در روند عادی رشد گیاهان ظهور می یابند . برخی گل فروشی ها کودهای “قرصی شکل ” را می فروشند که آنها را بر روی سطح خاک گلدان ها قرار می دهند تا پس از هر بار آبیاری موجب کود رسانی با ثبات ولی ضعیف را برای گیاه فراهم سازند. البته کودهای مایع امکان اسپری کردن بر روی شاخ و برگ را ممکن می سازند که به تغذیه برگی” موسومند. این روش توسط بسیاری از پرورش دهندگان بونسای توصیه می شود زیرا مستقیما و سریعا جذب سلول های گیاه می گردند . از مواد مکمل (Super thrive) و یا عصاره جلبک های دریایی نیز می توان برای افزایش کارآیی کودها استفاده نمود . برخی از مواد هورمونی و ویتامینی مطمئن گاها قادرند تا از طریق تحریک درخت به ترمیم آن کمک نمایند. بهترین زمان کود دهی اوایل فصل بهار است و در این زمان مقدار بالایی از نیتروژن برای رشد گیاهان جوانی که می خواهید دارای رشد سریع و قوی باشند، ضروری است اما در اواخر بهار پس از اینکه رشد سریع درخت خاتمه یافت، باید از مخلوط های حاوی مقدار کمتر ازت استفاده کرد تا مرحله بلوغ در گیاه ظاهر شود .کود دهی را باید در تابستان تا رسیدن درخت به حالت نیمه خواب ناشی از گرمای تابستانه ادامه داد . کود دهی را پس از شکستن گرمای شدید نیز با درصدهای کمتر ازت تا آغاز پائیز تداوم می بخشند . برای دستیابی به بهترین میزان کود دهی درختان باید ابتدا یک دوجین از هر نوع درخت مورد توجه را برویانید و سپس اولین درخت را با مقداری از کود که فکر می کنید صحیح است ، تغذیه نمایید و در هفته های آینده | باید همان مقدار کود را به همان گیاه و گیاه بعدی بیفزایید و آنقدر ادامه دهید تا اولین گیاه بمیرد و در این صورت در می یابید که مناسب ترین مقدار کود برای گیاه مورد نظرتان چقدر است . از این طریق می توانید بر تجربیات خود بیفزایید که با ارزش ترین سرمایه برای پرورش سالم ترین گیاهان بونسای خواهد بود . یکی از مشکلات عمده این مقوله عبارت از افزودن کودها به درختان ناسالمی است که فکر می کنید دچار معضلات سوء تغذیه هستند. در صورتی که درختان بندرت از گرسنگی می میرند اما کود دهی نامناسب می تواند مشکلات ریشه ای مهمی را برای گیاه سبب شود و درخت را سریعا بمیراند .
هرگز نباید به گیاهانی که دوره خواب زمستانه را می گذرانند ، کود داده شود زیرا درختان بدون برگهای خود قادر به غذا سازی نیستند و درختان همیشه سبز نیز در اواسط زمستان دارای فعالیت زیادی نیستند و غذا سازی قابل توجهی ندارند بنابراین نمی توانند از کودهای داده شده به میزان کافی بهره گیرند . هرگز نباید به گیاهان مریض کود دهی نمود زیرا موجب بدتر شدن وضعیت آنها می شود .همچنین افزایش کودها به خاک می تواند باعث بروز اشکالاتی در روند جذب آب توسط گیاه گردد.

نور و دمای مناسب بونسای

نور و دمای بونسای بونسای ها را در غالب اوقات سال در خارج از منازل نگهداری می نمایند اما برای مدتی که به داخل منازل منتقل می گردند، نور دهی آنها را با انعطاف بیشتری می توان انجام داد بنابراین از هر آنچه در اختیار دارید، برای این منظور می توانید بهره گیرید .
ارتفاع لامپ ها از زمین بستگی به ارتفاع درخت بونسای دارد که در صورت استفاده از فلورسنت می توان آنرا با فاصله بسیار نزدیکی جهت حداکثر نور دهی قرار دهید زیرا اینگونه لامپ ها تولید گرما نمی کنند. برای این منظور بهتر است از لامپ های فلورسنت بلند استفاده نمایید و آنها را بالای بونسای از سقف آویزان کنید . برای ایجاد دمای مناسب محیطی در زمستان ها می توان ۲ – ۱ عدد لامپ حبابی که دارای نور نقطه ای هستند در بالای بونسای و با فاصله مطمئن نصب نمایید.اگر خواهان تولید گیاهان شاخصی هستید ابتدا قبل از انجام هرس باید در مورد گیاهانتان مطالعه نمائید و اینکه چگونه درخت را تربیت کنید تا بحالت دلخواه شما نائل آیید هر چند که به چندین مرحله از هرس کرده و سالها وقت نیازمند باشد. هرس کردن هر چند موجب کنترل رشد گیاه می شود اما نباید مانع رشد آن گردد و این عمل بعنوان تکنیکی جهت هدایت تمایلات رشدی گیاهان برای رشد در جهت پدید آوردن شکل های جذاب و چشم نواز می باشد و نباید بعنوان شیوه ای ستمگرانه برای تبدیل ضمیر آنان جهت بونسای شدن تلقی گردد . در صورتیکه روش های مناسب جهت حفظ اندازه و شکل درختان بونسای انجام نگیرد، آنها بزرگتر از معمول خواهند شد ولی هرس مناسب به رشد و سلامتی گیاهان بواسطه دریافت نور و هوای کامل می انجامد. زمانو چگونگی هرس شاخه ها بستگی به نوع گیاه دارد. از جداول زمانبندی شده کتابها فقط بعنوان یک ملاک کلی بهره گیرید زیرا فصول از سالی به سال دیگر و از منطقه ای به منطقه دیگر تفاوت می نمایند. هرس شاخه ها (pruning را بکمک قیچی یا ابزار مناسب دیگری برای شکل دهی دلخواه درختان انجام دهید.
برای این منظور سعی شود که شاخه ها تا حد امکان در نزدیکی محور تلاقی (pivot دو لبه برش قیچی قرار گیرند تا عمل قطع آنها راحت تر انجام شود ولی برای قطع شاخه های ضخیم تر می توان از اره مناسب استفاده نمود . شاخه ها را از فاصله یک اینچی تنه قطع کنید زیرا برآمدگی حاصل شده بر روی تنه درخت بمرور زمان تحلیل (nibble) خواهد رفت و فقط اثری از آن (طstu) باقی خواهد ماند . داشتن تنه کوتاهتر و شاخه های اصلی کوچکتر توسط گیاه اولویت دارد تا دارای سیستم انتهایی و برگدهی جذابتری گردد و در این حالت باید کوشش شود تا خصوصیت ایجاد شده بخوبی حفظ گردد و بمرور به شکل دلخواه نهایی در آید. پس از اینکه درختان پرورش یافته به مراحل پالایش(refinement stage) | نائل آمدند، عملیات هرس کردن را به منظور حفظ گیاه و همچنین برای ایجاد خصوصیات ظاهری بهتر اجرا | می کنند . مرحله ۱- شروع : اجازه بدهید تا نهال شما رشد نموده و سپس انتهای آنرا قطع کنید. میزان ساق قطع شده به تمایل شما و ریسکی که می پذیرید ، بستگی دارد زیرا هرچه گیاه را از ارتفاع بلندتری قطع نمایید برای بقاء گیاه مطمئن تر است ولی برای کسب بهترین نتایج باید به هرس شدیدتری اقدام کنید . محل بریدگی را با وازلین مسدود نمایید. برخی افراد بواسطه عدم پذیرش خطرات هرس شدید، آنرا انجام نمی دهند و ترجیح می دهند تا از این مرحله اجتناب نموده و گیاهانی را بخرند که بین مرحله ۲ و ۳ باشند در صورتیکه مرحله ۱ | کلید موفقیت بحساب می آید زیرا در این مرحله است که بسیاری از تفاوت های ممکنه بروز می نمایند . در این مرحله، هرس ریشه ها نیز در مورد گیاهان خیلی جوان برای قطع انتهای ریشه اصلی و ایجاد سیستم ریشه ای فشرده و ایده آل انجام می پذیرد. مرحله ۲- فرم دهی : در صورتی که پس از انجام هرس فقط یک یا دو جوانه جدید ظاهر شوند، در بسیاری از مواقع باید از خود بپرسید که چرا چنین شده است؟ آیا می توان بذور گیاهان مناسب بیشتری بدست آورد؟ آيا می توان شرایط محیطی را بهتر نمود؟ آیا آبیاری و کود دهی مناسب بوده اند؟ زیرا در این مرحله باید گیاهان را بخوبی تغذیه کنید تا رشد بسیار خوبی حاصل نمایند سپس از ۳ – ۲ نقطه جدید که ظاهر گردیده اند، یکی را که دارای بهترین موقعیت است انتخاب نموده و بقیه را حذف کنید و اجازه بدهید تا حداقل ۸ – ۷ برگ جديد قبل از انجام هرس بعدی برویند و آماده انجام مرحله ۳ گردند.
مرحله ۳- پالایش : پس از ۱۰ – ۸ سال که از عمر بونسای گذشت و وضعیت مناسبی را از خود بروز داد، بهتر است ظرف آنرا بزرگتر نمائید تا با افزایش سیستم ریشه دهی برای مراحل بعدی آماده شود اما در بسیاری از موارد باید به آسانترین راه مبارزه طلبی که دارای ریسک زیادی است و منجر به بهگزینی گیاهان می گردد یعنی هرس کردن تن در دهید . سرانجام اگر بخوبی درک نموده باشید که چگونه گیاهتان در طی سالهای اخیر رشد یافته است، آنگاه به بهترین وجهی خواهید توانست در ادامه راه به شکل دهی، نگهداری و اصلاح درخت خود و حتی ایجاد تغییر در آن همت گمارید.