آشنایی با کاکتوسها:
کاکتوس ها از گروه گیاهان گوشتی و از رده دولپه ای های جدا گلبرگ متعلق ویژه ای به نام Cactaceae می باشند که با تیره های دیگر دولپه ای تفاوت های کلی دارند ساقه این گیاهان بسیار ضخیم و از حالت استوانه خارج و برگها نیز شکل اصلی خود دست داده اند و به صورت خارها و تیغ های کوچکی در نقاط گوناگون در آمده اند. کاکت گیاهان خیلی کوچک تا غول آسا که تنوع آنها فوق العاده زیاد بوده و مهم ترین ویژگی اکش آنها مقاومت به کم آبی و توانایی ذخیره آب است. سایر ویژگی ها به این شرح است: مقاومت بعضی از انواع کاکتوس ها دمای حداقل ۱۰- درجه سانتی گراد و تا حداکثر دمای ۵۰ درجه سانتی گراد را تحمل می کنند، حذف شدن برگ ها در اکثریت آنها به جهت تکامل و داشتن خار جهت حفاظت در مقابله با تابش نور خورشید و حفاظت خود در جلوگیری از خورده شدن از طرف حیوانات علف خوار می باشد. همچنین خواص دارویی برای بعضی از آنها کشف شده است. کاکتوس ژِمینو ابتدا در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می کردند اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده اند. کاکتوس ها به سه زیر خانواده پرسکيه Pereskia اوپنسیه Opuntia و سرئه Cerea تقسیم می شوند. از نظر گیاه شناسی هر گیاه وابسته به خانواده کاکتاسه، باید پنج خصوصیت زیر را دارا باشد:
.. آرئول ها یا بالشتک های خار، به طور ثابت در بیشتر اعضاء وجود داشته باشد. آرئول دارای خارها با موهای خار مانند ظریف به نام گلوشید و یا هر دو است.
۲. همه کاکتوس ها چندساله هستند. ٣. میوه آنها سته تک خانه است. ۴. همگی دولپه هستند.
۵. گلبرگ های گل در بالای تخمدان ظاهر می شوند
فتوسنتزه غذا سازی، تعرق و تعریق در کاکتوس ها به وسیله ساقه های بندبنده، نیمه گوشتی و دارای سبزینه انجام می شود. روی سانه ها با کوتیکول پوشیده شده که دارای ماده مومی است. در شماری از کاکتوس های جوان، برگ های زبانی شکل، گوشتی و ضخیم دیده می شود که به مرور زمان می ریزند.
خارها یکی از ویژگی های شناخته شده کاکتوس ها به شمار می روند که در رنگ های گوناگون مسئولیت نگاهداشت و حفاظت را بر عهده دارند. خارها سبب جذب رطوبت هوا در طول شب و هدایت آب در آوندهای گیاه و از آنجا به ریشه ها شده و به کاهش تبخیر آب کمک می نمایند.
اندام های کاکتوس ها به منظور کاهش میزان تبخیر آب، کوچک و فلس دار می شوند. گل ها در رنگ های گوناگون چون سرخ، صورتی، ارغوانی، زرد طلایی و زرد مایل به سبز، و بیشتر در بهار و تابستان و برخی در پاییز و زمستان نیز نمایان می شوند.
کاکتوس ها همواره گیاهانی کم نیار، گرما دوست، روشنایی ساده بود بار و .. از شماره گرما، خشکی و کم آبی و استوار در برابر دگرگونی های آب و هوایی می باشنا.. شراره آنها در برابر دمایی تا چند، این درجه سانتی گراد زیر همفر ایستادگی نشان می دم
هم با ساختار ویژه و اندام های گوشی و (مانند گوریفانتا و یا انواع اپونتیا)، کاگنوس ها به آبدار، ضخامت اپیدرم، گم شدن سطح گیاه به علت عدم وجود برگ و گم شما این تهابهار
م علی پایاداری بیشتری نشان می دهناء و برخي روزنه ها (استومات ها در برابر دگرگونی های از آنها می توانند ماه ها بدون هیچ گونه مراقبت و نگهداری به رشا، و ئه و خود ادامه دهما شادابی و سلامت کاکتوس ها با نگهداری در هوای آزاد بیشتر می شود، کاکتوس های پوشیده از خار، مانند انواع فروکاکتوس ها و اکینو گرازوئی، چنانچه در فضای آزاد و بیرون از گایخایه نگهداری شوند با برخورداری از آفتاب به مرور زمان زیباتر و در برابر گزند.
بیماری ها و آفات
در شهرهایی مانند تهران، گونه آگاو آمریکایی و گونه هایی از آپونتیا را می توان در فضای آزاد کشت نمود. این گونه ها در برابر سرمای پایین تر از ۴- درجه سانتی گراد نیز پایدار بوده و بارش برف هم برای آنها دشواری زیادی ایجاد نمی کنند.
ساکولنت ها، مجموعه بزرگی که بعضی از آنها خصوصیات خیلی مشابه با کاکتوس ها را داشته و گاهی در نام گذاری آنها و دسته بندی با کاکتوس ها اشتباه گرفته می شوند
۱- ۲- تاریخچه کاکتوس:
کاکتوس از واژه یونانی Kaktos به نام (معنای) گیاه خاردار گرفته شده است و یونانیان باستان به نوعی کنگر، کاکتوس می گفتند. دو هزار سال بعد (Catfolits Linnactus) گیاه شناس مشهور و استاد گیاه شناسی دانشگاه (Upsala) سوئد که سرگرم رده بندی گیاهان بود کلمه Cactus را برای نامیدن گونه های گیاهی به کار برد که با دارا بودن ساقه های گوشتی، آب را در خود ذخیره می کردند و از پوششی خار مانند و گاهی به صورت پر برخوردار بودند. تاریخ تکامل کاکتوس ها نشان می دهد که آنها در مراحل اولیه رشد _
برگ میباشنا.. گونه هایی نیز در فصل بهار برای مدت کوتاهی برگ های خود را به نمایش می گذارند البته در میان این تیره یکی دو گونه را نیز می توان یافت که در سراسر سال پوشیده از برگ میباشنا..
به تدریج شرایط آب و هوای محیط زیست این گیاهان دگرگون، و رستگاه بومی آنها به بیابان های خشک و سوزان تبدیل گردید. کاکتوس ها در کشاکش سازگاری با شرایط آب و هوای خشک، برگ های خود را از دست دادند. برای رشد در این شرایط دشوار، ساقه ها به آب انبارهایی تبدیل شدند که هر چه آب در دسترس آنان قرار می گرفت، ذخیره می کردند و کمترین ستلح را در معرض آفتاب و هوای خشک قرار می دادند تا بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. گونه ای از کاکتوس ها حتی می تواند برای سازگاری با کم آبی، میدان عمل سطوح تبخیر کننده خود را با شرایط مختلف تغییر دهد. این دسته از کاکتوس ها مجهز به دندانه هایی هستند که مانند آکاردئون با رطوبت فراوان منبسط و با خشکی محیط منقبض می گردند. نوعی از این گیاهان از خود بر آمدگی های تیز و یا موهایی پشم گونه رویانده اند که نه تنها سایبانی برای الیاف گوشتی خود در برابر پرتو سوزان آفتاب به وجود آورده اند بلکه از تحریک اشتهای حیوانات گرسنه و تشنه ی بیابان برای هجوم به این مخازن آب جلوگیری می کند. کاکتوس ها علاوه بر نقشی که در زیبایی آفرینی در آپارتمانها و گلخانه ها داشته اند در سایر موارد نیز جوابگوی نیازهای مختلف انسان بوده اند.
دامداران بیابان گرد کلاله های نوعی از این گیاهان به نام کاکتوس نوپالی را برای تأمین آب و مواد غذایی دام هایشان جمع آوری می نموده اند. از نوعی کاکتوس به نام تونا، مربای خوشمزه ای درست میشود و تفاله های آن در صنایع مرغداری مورد استفاده قرار می گیرد.
از گونه دیگری به نام انجیر تیغی در شیرینی سازی و از میوه ی آن هم به عنوان سالاد استفاده می نمایند.
از کاکتوس آرگی، به عنوان یک حقیر جاندار و نفوذ ناپذیر برای دیوار باغها و مزارع استفاده می شود. همچنین سرخ پوستان در مراسم مذهبی با هدف برانگیختگی احساسات از کاکتوس پی پوتی به عنوان خوراکی استفاده می کردند.
۱- ۳- آشنایی با منشأ کاکتوس ها در دنیا:
آمریکای مرکزی و جنوبی، پرو، شیلی و مکزیک سرزمین اصلی کاکتوس ها می باشند. کاکتوس ها در اوایل قرن هفدهم به اروپا و سپس به استرالیا و سایر مناماق دنیا متقل شده اند. این گیاهان در دشت های بزرگ و جنگل های آفریقای جنوبی، استرالیا و همچنین کناره های اقیانوس اطلس و پهنه های مدیترانه نیز یافت می شوند.
در بیابان های قاره آمریکا بیش از ۱۰۰۰ گونه کاکتوس با ساختاری متفاوت و در شکل و رنگ و اندازه های گوناگون از چند سانتی متر تا ۲۰ متر در حال رشد و نمو هستند. نوعی کاکتوس به نام ساگوآرو که در ایالت آریزونا در جنوب شرقی ایالت کالیفرنیا و در منعلقه سونورا می روید بزرگ ترین کاکتوس جهان محسوب می شود و ارتفاع آن به ۱۶ متر می رسد یک گیاه کاکتوس با ۱۵۰ سال عمر و ۲۴ متر ارتفاع، در ژوئیه ۱۹۸۶ بر اثر یک طوفان از جا کنده شد. کاکتوس به عنوان نماد مهمی از سیاست های مکزیک، قدمتی ژرف در فرهنگ مکزیکی دارد. به گونه ای که در آرم کشور مکزیک، عقاب طلایی بر روی کاکتوس گلابی خاردار نشسته و در حال بلعیدن یک مار است که این نماد دارای معانی قوی دینی می باشد. اروپایی ها، آن را نماد پیروزی خوبی بر بدی می دانند. بیش از ۲۰۰۰ گونه کاکتوس وجود دارد که نیمی از آنها را می توان در آپارتمان پرورش داد. طبق تحقیقات انجام شده نگهداری و پرورش کاکتوس در ایران از زمان مظفرالدین شاه قاجار شروع شده است.
- مدیر
- 1394-05-08
- 708 بازدید