مراقبت عمومی از گیاهان آپارتمانی

مراقبت های عمومی از گیاهان آپارتمانی

برخی از مراقبت های عمومی لازم برای گل های آپارتمانی از این قرار است: آبیاری، شست وشوی خاک و برگ، تغذیه و کوددهی، هرس و نیز مبارزه با آفت ها و بیماری ها. در ادامه به آنها اشاره میشود.
آبیاری
گیاهان با توجه به نوع گیاه، سن، فصل رشد، رطوبت نسبی هوا و محلی که در آن رشد می کنند، نیاز آیی متفاوتی دارند. مقدار آبی که به گیاه می دهیم، باید به اندازه ای باشد که خاک گلدان کاملا خیس شود؛ اما آب خارج شده از گلدان بسیار کم و در حدی باشد که بفهمیم محیط ریشه گیاه آب کافی دریافت کرده است. باید تا می شود، سعی کنیم آب از ته گلدان خارج نشود؛ زیرا باعث شسته شدن مواد غذایی خاک گلدان خواهد شد. تعداد دفعات آبیاری در گیاهانی که نیاز آبی بیشتری دارند یا در محل های گرم تری از منزل قرار دارند، همانند گل هایی که در محدوده آشپزخانه یا به صورت آویز نگهداری می شوند، بیشتر است. در گیاهان آپارتمانی که نیاز آبی متوسطی دارند، تعداد دفعات آبیاری در بهار و تابستان و اوایل پاییز افزایش و در اواخر پاییز و زمستان کاهش می یابد. عموما کاکتوس گوشتی نیاز آبی کمتری دارند. در برخی کاکتوس ها همانند اسکوباریا و اشوریا و کاکتوس توپ طلایی، در زمستان آبیاری صورت نمی گیرد. کیفیت آب آبیاری نیز مهم است. در منازل که از آب لوله کشی استفاده می شود، معمولا آب مقداری کلر دارد که برای برخی گیاهان از جمله سجافی و دراسنا و مارانتا مضر است. همچنین گیاهان آهک گریز مانند سرخسها به وجود املاح در آب حساسیت نشان میدهند. بهتر است در این گونه از گیاهان از آب جوشیده سرد یا آب باران یا از آیی که چند ساعت قبل جمع آوری شده است، استفاده کنیم. بهترین دمای آب آبیاری، دمای محل نگهداری گیاه است. جمع آوری آب در ظروف بزرگ چند ساعت قبل از آبیاری، علاوه بر ته نشین شدن املاح محلول در آب، باعث هم دماشدن آب با دمای محل نگهداری گلها میشود. همچنین برای برخی گیاهان از جمله بنفشه آفریقایی نباید آب، خصوصا آب سرد، به برگ و جوانه گیاه برسد. برای این منظور باید زیر گلدانی آنها را پر آب کنیم تا آب از ته گلدان به داخل آن نفوذ کند. در گیاهان آهک گریزگاهی اوقات برای کاهش اسیدیته خاک گلدان می توانیم مقداری سرکه به آب آبیاری اضافه کنیم.
آبیاری در زمان حضورنداشتن در منزل
برای آبیاری در مواقعی که در منزل حضور نداریم، روش هایی وجود دارد. یکی از این روش ها استفاده از فتیله هایی است که یک طرف آن در محیط ریشه گیاه و سر دیگر آن در زیر گلدانی قرار دارد. این فتیله ها را معمولا هنگام تعویض گلدان در آن قرار می دهند. اگر در موقع تعویض گلدان این کار را نکرده باشیم، می توانیم این فتیله ها را با کندن خاک سطح گلدان به طوری که به ریشه گیاه صدمه وارد نشود، در محدوده ریشه قرار دهیم و روی آن را با خاک بپوشانیم. در هنگام مسافرت می توانیم فتیله زیر گلدان را در ظروف آب بزرگتری قرار دهیم یا فتیله هایی را که در سطح گلدان قرار دارند، در ظرف آبی بالاتر از سطح گلدان قرار دهیم. در روشی دیگر می توانیم در موقع مسافرت گلدان ها را در نقطه ای که از نظر روشنایی در سطح متوسط قرار دارد، جمع آوری کنیم و با یک سیستم آبیاری قطره ای که با هزینه بسیار ناچیزی درست میشود، آنها را آبیاری کنیم. اتصال این سیستم به شیر آب منازل و کنترل آب ورودی آن میتواند آب لازم برای گیاهان را در زمان نبودن در منزل تأمین کند.
شست وشوی گل و گلدان
معمولا پس از چند ماه آبیاری گلدان ها با آب معمولی، به سبب وجود املاح زیاد در آب، مقدار تجمع این املاح در محیط ریشه گیاه افزایش می یابد. برای جلوگیری از مضرات این املاح، باید آنها را از محیط ریشه خارج کنیم. بدین منظور گلدانها را در تشتک های پر از آب به مدت نیم ساعت قرار میدهیم و سپس آن را خارج می کنیم. همچنین وجود گردوغبار و ذرات معلق در هوای شهرها موجب شده است که سطح برگهای گیاه از این ذرات پوشیده شود. لازم است هر چند مدت به طور معمول ماهی دو مرتبه با یک اسفنج یا پارچه مرطوب سطح و زیر برگها را تمیز کنیم. اگر هنگام تمیز کردن برگ، در برخی مواقع مقدار کمی حشره کش نیز به آن اضافه کنیم، تخم حشرات احتمالی بر روی برگ گیاه نیز از بین می رود. گاهی اوقات به جای حشره کش می توانیم از مقدار کمی صابون که فاقد عطر خاصی است، استفاده کنیم. پاشیدن موادی نظیر روغن زیتون، روغن نباتی، شیر و هر ماده جلادهنده دیگر روی اندام های هوایی گیاه برای آن مضر است. هیچ کدام از این مواد نه تنها سودی برای گیاهان ندارند، بلکه زیان آور نیز هستند؛ چون سبب می شوند قشری از گردوغبار بر روی برگها به وجود بیاید و باعث کاهش فتوسنتز و بسته شدن روزنه های برگ و در نتیجه مرگ آنها شود. البته مواد جلادهنده تجاری مخصوص گیاهان زینتی از این قاعده مستثنا هستند.
تغذیه گیاه
به علت کوچک بودن حجم خاک گلدان و همچنین رشد گیاهان آپارتمانی، مواد غذایی موجود در خاک گلدان به مرور زمان کاهش می یابد. لازم است برای جبران آن، گیاه را تغذیه کنیم. در تغذیه گیاه می توانیم از کودهای آلی و شیمیایی استفاده کنیم. کودهای آلی شامل کود پوسیده دامی، کود پرندگان، خاک برگ و کمپوست هستند. در استفاده از کود پرندگان باید دقت لازمرا بکنیم؛ زیرا به سبب مقدار زیاد ازت این کودها، خطر سوزندگی برای گیاه وجود دارد. کودپوسیده دامی و خاکبرگ نیز معمولا در موقع تعویض گلدان استفاده می شود. در صورت استفاده از این کودها در فصل رشد گیاه، از ضدعفونی بودن آنها باید مطمئن شویم.کودهای شیمیایی به دو گروه عمده تقسیم می شوند: ١. کودهای حاوی عناصر پرمصرف شامل ازت و فسفر و پتاس. فرمول کلی این کودها مخلوط کردن یک قسمت فسفات کلسیم یا فسفات آمونیوم + یک قسمت سولفات پتاسیم + دو قسمت نیترات آمونیوم است. برای اکثر گیاهان باید مقدار ۱ تا ۲ گرم از این مخلوط را در یک لیتر آب حل کرده، به طور معمول هر دو هفته یک بار هنگام آبیاری گلدان استفاده کنیم.
٢. کود ریز مغذی حاوی عناصر کم مصرف لازم برای گیاه است و به شکل مایع و پودر در فروشگاهها با نام های تجاری مختلف عرضه می شود. این کود را با توجه به دستورالعمل
نوشته شده بر روی آنها باید استفاده کنیم. کوددهی و تغذیه گیاهان را باید از اواخر زمستان شروع کنیم و بسته به نوع گیاه، تا اوایل پاییز ادامه دهیم. تغذیه گیاه در فصل زمستان صورت نمی گیرد.
هرس
حذف جوانه یا شاخه و برگ گل به منظور پرورش گیاه زینتی پرپشت را هرس می گویند. خیلی از گیاهان آپارتمانی به سبب رشد کم و اینکه ساقه حقیقی ندارند، به هرس نیاز ندارند. از جمله این گیاهان میتوان بنفشه آفریقایی، گل سانسوریا، کالادیوم، سرخس، مارچوبه و نیز آگاو را نام برد. حذف برگها و گل های پژمرده تنها اقدامی است که باید برای این گیاهان انجام دهیم. اما برای برخی گیاهان گلدار آپارتمانی همانند هورتانسیا و آزالیا و گل کاغذی، پس از اتمام دوره گلدهی، هرس صورت می گیرد تا شاخه گل دهنده جدید تشکیل شود. همچنین برای جلوگیری از بدفرم شدن برخی گیاهان آپارتمانی که رشد زیاد دارند، هر چند ماه یک بار باید آنها را هرس کنیم. از جمله این گیاهان میتوان به آبوتیلون و مرکبات زینتی اشاره کرد. پنسمان: حذف جوانه و برگ های انتهایی گیاه به منظور پرپشت شدن آن با تشکیل ساقه گل دهنده جدید را پنسمان گویند. حذف جوانه انتهایی در حسن يوسف و بگونیا برای پرپشت شدن گیاه و ساقه گل دهنده در رزو زبان درقفا برای تولید ساقه گل دهنده جدید نمونه هایی از این عملیات است.
آفت ها و بیماریها
گلها و گیاهان آپارتمانی همانند سایر گیاهان در معرض حمله تعداد زیادی آفات و عوامل بیماری زا قرار می گیرند. در اینجا به اختصار به چند نمونه اشاره می کنیم:
آفات شته
شته ها حشراتی با بدن کروی هستند و به واسطه داشتن پنجه های دو مفصلی و یک جفت زائده به نام کورنیکول روی بند پنجم یا ششم شکم، از سایر حشرات متمایز می شوند. شته ها انواع متعدد و قدرت تکثیر زیادی دارند. آنها طی هفت تا هشت ماه ممکن است تا بیست نسل ایجاد کنند. شته ها به وسیله خرطوم خود شیره گیاهی را می مکند و باعث ضعف گیاه می شوند.
از عوارض ناشی از تغذیه شته می توان زردی و پیچیدگی برگ و ریزش گل و میوه را نام برد.
شست وشوی مرتب برگها و اندام های گیاهان زینتی با اسفنج مرطوب، به طور معمول شته ها را از بین می برد. یکی از راه های خوب برای مبارزه با این آفت در منزل، استفاده از آب تنباکو است. این روش از نظر ایمنی نیز خطری ندارد. برای این منظور، مقداری برگ تنباکوی معمولی بدون عطر و طعم خاص) در حدود ۵ تا ۱۰ گرم (یک مشت بسته انسان را به مدت ۲۴ ساعت در حدود یک لیتر آب می ریزیم و پس از صاف کردن این مخلوط، آن را در داخل آب پاش قرار میدهیم و اندام هوایی گیاه را کاملا به آن آغشته می کنیم. لازم است برای جلوگیری از انتشار بوی بد تنباکو، سم پاشی را در خارج از منزل انجام دهیم و برای لحظاتی آنها را در بیرون از منزل نگه داریم. در صورتی که این آفت به این طریق کنترل نشود، می توانیم از پاشیدن سمومی مانند دیازینون و متاسیستوکس و مالاتیون به نسبت یک میلی لیتر سم در یک لیتر آب روی اندام های گیاه آلوده در محیط جداگانه استفاده کنیم.
شپشک حشرات نر آن ها بال دار هستند و معمولا تغذیه نمی کنند؛ اما حشرات ماده بدون بال هستند. سرو قفسه سینه آنها به همدیگر متصل شده است و از شکم کاملا متمایز است. انواع متعددی دارند که شپشک نرم تن و آردآلود از جمله حشراتی هستند که به گیاهان زینتی حمله می کنند.شپشکها به وسیله خرطوم بلند خود از شیر گیاهان تغذیه می کنند و باعث ضعف گیاه می شوند. شپشک آرد آلود مانند ذرات پنبه ای در زیر برگها و انتهای دم برگ و ساقه جمع می شوند. حسن يوسف، کروتن، دراسینا و سرخس ها از جمله گیاهانی هستند که بیشتر در معرض حمله این آفت قرار می گیرند. برای مبارزه با شپشکها گیاهان آلوده را باید با اسفنج یا پارچه مرطوب آغشته به سموم مناسب موجود در بازار، به فاصله دو هفته تمیز کرد.
کنه های نباتی بدن گروهی از آفات یکپارچه است و شاخک ندارند. اینها کنه های نباتی هستند و انواع متعددی دارند. با قطعات دهانی شان، ضمن پاره کردن بافت گیاه، شيره خارج شده از آن را میمکند. خاک آلود بودن سطح برگ بر اثر تارتنیدن کنه ها و نیز زردشدن و زنگ زدگی و ریزش برگها و میوه ها از جمله عوارض حمله کنه هاست. برای مبارزه با آنها باید گیاهان آلوده را به صورت جداگانه با کنه کشهای رایج، سمپاشی کنیم.
بیماریها
قارچها و باکتری ها و ویروس ها از جمله عوامل بیماریزای گیاهی است که منجر به کاهش رشد و از بین رفتن گیاهان می شود. سفیدک سطحی و پوسیدگی ریشه از جمله بیماری هایی است که گیاهان آپارتمانی از آنها صدمه می بینند.سفیدک سطحی عامل بیماری نوعی قارچ است که در صورت آلودگی گیاه، در تمام دوره رویش میزبان، به فعالیت خود ادامه می دهد. بعد از ابتلای گیاه، پوشش یکنواخت سفیدرنگی بر روی برگها دیده می شود که بر اثر شدت آلودگی، ساقه های جوان و غنچه ها را نیز آلوده می کند. سطح برگها چین دار می شود و نوک شاخه نیز رنگ سبز خود را از دست میدهد و می خشکد. در صورت آلودگی، غنچه های گل یا باز نمی شوند یا پس از شکفتن می ریزند. برای مبارزه، در صورت آلودگی شدید قسمت های آلوده را اگر به فرم گیاه آسیب جدی نمیزند، باید هرس کنیم. همچنین سم پاشی با قارچ کش مناسب نظیر کاراتان به نسبت یک در هزار و سم پاشی مجدد بعد از دو هفته لازم است. برای جلوگیری از گسترش بیماری لازم است با پیدایش اولین لکه های سفید روی برگ، اقدام به سمپاشی کنیم.
پوسیدگی نرم
بالابودن دما و رطوبت نسبی در محیط آپارتمان وضعیتی را فراهم می کند که برخی گیاهان آپارتمانی مانند سیکلامن، هورتانسیا و آزالیا در معرض حمله قارچهای بیماری زا قرار گیرند. اندام های در معرض حمله قارچ ها به تدریج نرم و لهیده می شوند. برای مقابله با این بیماری، در درجه اول توصیه می شود تا می توانیم، از افزایش رطوبت محیط جلوگیری کنیم. در صورت ابتلای گیاهان به این بیماری می توانیم از سموم قارچ کش مناسب مانند بنومیل استفاده کنیم.پوسیدگی ریشه و طوقه پوسیدگی بخش زیرزمینی گیاهان زینتی ممکن است به علل مختلفی از جمله آبیاری بیش از اندازه، بسته شدن زهکش ته گلدان و عوامل بیماریزای گیاهی مانند قارچها و باکتری ها به وجود آید. برای پیشگیری و درمان آن لازم است نکاتی را رعایت کنیم: ۱. مقدار آبی که به گیاهان میدهیم، متناسب با نیاز آبی آنها باشد؛ ۲. هر چند وقت یک مرتبه زهکش گلدانها را وارسی کنیم و از مسدود نبودن آنها مطمئن شویم؛ 3. هیچ وقت از خاک تعویض شده گلدان ها برای دیگر گیاهان استفاده نکنیم؛ ۴. در موقع تعویض گلدان، تا می شود از زخمی شدن ریشه گیاه جلوگیری کنیم؛ ۵. در طول سال چند مرتبه مقداری قارچ کش به آب آبیاری اضافه کنیم.