گیاهان مخصوص نگهداری در منازل و آپارتمان ها

گیاهان مخصوص نگهداری در آپارتمان را میتوان گیاهانی تعریف کرد که در گلدان و در شرایط نامناسب تاب رویش دارند. خانه های متعارف با درجه حرارت نسبتا زیاد و رطوبت نسبی کم، بهترین شرایط رویش گیاه را ندارند. مسئله باز بواسطه وجود نور شعله گاز از دستگاه های بخاری و اجاق آشپزخانه پیچیده تر می شود. زیرا حتی مقدار ناچیزی از گازهائیکه با بو     تشخیص آن غیر ممکن است گیاه را پژمرده می کند. مسئله آبیاری نیز طبعأبه خصوصیات انسان مربوط می شود. بسیاری از این موانع را می توان کاهش داد بطوری که پرورش گل و گیاه در داخل آپارتمان غیر ممکن نیست و در واقع اگر شرایط را مناسب تر کنند ممکن است با موفقیت بسیار نیز همراه باشد. کنترل نور ممکن است با استفاده از پنجره های شرق، غرب یا جنوب برای گیاهانی که بدان حداکثر احتياج را دارند عملی ساخت. پنجره های شمالی یا آندسته که نور کافی دریافت نمی کنند و نقاطی که از پنجره های آفتاب گیر دور باشد برای گیاهانی مناسب است که نور کمی احتیاج دارند. هنگامی که نور آفتاب در دسترس نباشد با استفاده از نور چراغ برق می توان کمبود نور را جبران کرد. به انحناء مختلف رطوبت را می توان افزایش داده و از این راه می توان به رشد گیاه منفعت رساند. در منازلی که با هوای داغ گرم می شود قرار دادن آب در مسیر حرکت هوای داغ می توان رطوبت هوا را زیاد کند. چنانچه منزل به طرق دیگر گرم می شود میتوان ظروفی کم عمق در زیر گلدان قرار داد بطوریکه خاک گلدان با آب تماس نداشته باشد ولی از بخار آب این ظروف بهره خواهد برد. چنانچه سنگ ریزه در داخل ظرف ریخته و روی آن گلدان قرار دهند و سنگ ریزه ها را مرطوب نگه دارند منظوری که دارند تأمین خواهد شد. ظروف کوچک و یا بشقاب برای این کار کافی نیست زیرا تبخیر مقداری زیادی از آب برای تنظیم رطوبت هوا ضرورت دارد. اگر بتوان از رطوبت سنج استفاده کرد بهترین درجه رطوبت نسبی حدود ۶۰ تا ۴۰ درصد را باید حفظ کرد. درجه حرارت هوای داخل آپارتمان نیز بسیار مهم است و باید گیاه از تغییرات ناگهانی درجه حرارت محفوظ بماند. بیشتر گلهای آپارتمانی در حرارت بیست تا ۲۶ درجه خوب عمل میکند. درجه حرارت موقع شب در صورت لزوم نباید از ۱۵ درجه کمتر شود. آبیاری در فصل دوم راجع به شرایط خاک ذکر شد ولی به کار گرفتن این شرایط در آبیاری کار ساده ای نیست. غیر از صدمات ناشی از کار آبیاری نیز مشکل عمده ای در پرورش موفقیت آمیز خریدگل در خانه است. تمایل کلی این است که بجای زیاد آب دادن کم آب بدهند ولی می بایستی در صورت لزوم هر روز آبیاری کردیا لااقل آن را کنترل کنند که آیا گیاه به آبیاری نیاز دارد یا نه. گیاهان پر برگ مثلا پامچال و گلدان سیکلمه طبعأ به آب بیشتری از گیاهان کم برگ نیاز دارند زیرا هر چه برگ کمتر باشد آب کمتری نیز مصرف می شود.
تهویه خاک قبلأ تذکر داده شده است. با توجه به نیازهوا در خاک باید آبیاری را وقتی انجام داد که خاک شروع به خشک شدن کند. زیادی آب و در نتیجه آن ممانعت از تهویه خاک به همان اندازه و حتی بیشتر از کم آبی به گیاه صدمه می زند. گیاهانی که در گلدانهای کوچک قرار دارند به تعداد دفعات آبیاری بیشتری از گیاهان موجود در گلدان های بزرگ احتیاج دارند زیرا مقدار آبی که هر بار به گلدان اضافه می شود خواه ناخواه در گلدان های کوچک کمتر خواهد بود. گیاهانی که در گلدان های سفالی کشت شده اند موقع آبیاری از خلل و فرج دیواره گلدان تبخیر انجام می شود و بیشتر از آنها که لعاب دار است آبیاری لازم دارد. در واقع نیز گلدان های لعاب دار یا بدون سوراخ در ته گلدان برای گیاهان داخل آپارتمان مناسب تر از گلدان های سفالی است، اما معمولا لازم است چگونگی آبیاری گلدان را فرا گرفت زیرا در چنین گلدان هائی چون تبخیر آب بسیار کم است آب کمتری نیز مورد نیاز خواهد بود. اینکه آبیاری را چگونه انجام دهند و از بالای گلدان بدان بیفزایند و یا گلدان را در داخل ظرف آب قرار دهند فرقی ندارد. منتهای مراتب اگر به طریق دوم آبیاری می شود وقتی خاک از آب اشباع شد باید ظرف آب را از زیرگلدان بر دارند. نیاز هریک از گیاهان گلدانی به آب را تنها از طریق تجربه می توان آموخت و تقریبا تشریح آن غیر ممکن است. اغلب ذکر تعداد دفعات آبیاری در روز یا هفته در مورد گیاهان نتیجه نمی دهد. بسته به نوع گیاه و شرایط هوا، آبیاری می بایستی بسته به نیاز گلدان انجام شود. اصولا هر چه دفعات آبیاری کمتر باشد ولی موقع آبیاری آب بیشتری مصرف شود بر اینکه به کثرت ولی به مقدار کم آب دهند ترجیح دارد. خاک چنانچه خاک نفوذ پذیر باشد و دارای مواد آلی چندان مهم نیست که مخلوط خاک چگونه تهیه شود. در صورت لزوم از خاک نفوذ پذیر باغچه استفاده و بدان تورب و یا خاک برگ اضافه کنید. اگر بدان شن اضافه شود بهتر آب را نفوذ خواهد داد. فراموش نشود که باید در خاک مواد غذائی گیاه به قدر کافی وجود داشته باشد و همانطوری که قبلا نیز متذکر شده است از کودهای کامل می توان برای تقویت خاک استفاده کرد. بهترین مخلوط عبارتست از نصف خاک نفوذ پذیر باغچه، یک ربع خاک برگ یا تورب و یک ربع هم شن. استفاده از خاک جنگل توصیه نمی شود زیرا دارای مواد معدنی غذائی کافی برای ریشه گیاه نیست ولی اگر بدان کود اضافه کنند خیلی مناسب است. گیاهانی نظیر سرخس و بگونیا عروس به خاک متخلخل تر نیاز دارند و میتوان برای تهیه خاک آنها به یک نسبت از خاک باغچه، شن و خاک برگ استفاده کرد. اکثر گیاهان خانه ای به کودها واکنش خوب نشان میدهند ولی مشروط بر اینکه کود را هنگام رشد سریع به خاک بدهند.
هنگامی که رشد کند می شود نمی بایستی به خاک کود داد. بخصوص در ماه های آذر، دی، بهمن و حتی اسفند از کودپاشی خودداری شود بهتر است چون در این ماه ها اکثر گیاهان رشد کمی خواهند داشت. برای کودپاشی و در مورد هر گلدان از یک قاشق چای خوری کود مخلوط و کامل (در یک گلدان با دهانه پانزده سانتی متری استفاده کنید و این کود پاشی را هر ماه تکرار کنید. هرچه گلدان کوچکتر باشد مقدار کود لازم کمتر است و هرچه بزرگتر مقدار کود لازم بیشتر خواهد بود. اگر کود محلول بخصوص از سولفات آمونیوم استفاده می شود باید حدود نیم گرم کود را در چهار لیتر آب حل کرده و دو تا چهار هفته از این محلول بجای آب آبیاری برای گلدان استفاده کرد. اغلب گیاهان گلدانی ترشی خاک را در حدود PH برابر ۶ تا ۷ می پسندند. حال اگر خاک خیلی ترش بود لازم است بدان قدری آهک افزود تا تعدیل شود. این کار برای اکثر خاک های مادر خراسان ضرورتی ندارد. بعضی از گیاهان ترشی پسند نظیر هیدرانژ، آزاله و گاردنیا ممکن است به سولفات آهن احتیاج داشته باشند. نحوه کار هنگام تشریح گاردنیا از آن بحث خواهد شد. ولی قبل از افزودن سولفات آهن بهتر است ترشی خاک را تعیین کرد. در گلدان گذاشتن انتخاب اندازه گلدان برای گیاهان خانگی باید براساس نیاز ریشه گیاه باشد. بنابراین گلدان های زیاد بزرگ نمی بایستی بی جا مصرف شود. آنچه بیشتر معمول است گرایش به طرف گلدان های بسیار بزرگ است. قلمه هائی که تازه ریشه دار شده است بایستی در گلدان های استکانی (حدود ۵ تا ۱۰ سانتی متر دهانه گلدان) کشت شود. وقتی گلدان عوض میشود که ریشه ها در اطراف سطح داخلی گلدان تنیده باشد و در این صورت نیز همواره از اندازه بعدی گلدان بایستی استفاده شود. مثلا از گلدان با دهانه ۱۰ سانتی متری به گلدان با دهانه ۱۵ سانتی متری منتقل گردد و به همین ترتیب. با وجود آنکه استفاده از تکه های سفال حاصل از گلدان های شکسته برای گرفتن سوراخ زیر گلدان در گلخانه ضرورت دارد در مورد گلدان های منزل چندان ضرورت ندارد چون که در منزل، هر گلدان جداگانه آبیاری می شود و میتوان مقدار آب لازم را به گیاه داد. موقعی که گلدان گیاه را عوض می کنید، باید اطراف خاک قدیمی را کاملا با خاک پر کنید بطوریکه محفظه هوائی در آن جا ایجادنشود. بهترین موقع تعویض گلدان وقتی است که هر گیاه بلافاصله بعد از آن شروع به دوره رشد می کند. در اکثر گیاهان این مواقع اوایل بهار است. وقتی که گلدان را عوض می کنند شکفتگی گیاه کمی کمتر می شود و اینتا زمانی که گیاه در گلدان جدید خوب عادت کند ادامه می یابد. تجدید و تعویض گلدان هر سال یکبار کفایت می کند.
دادن کود به گلدان بر تعویض گلدان معمولا برتری دارد مگر اینکه مشکلاتی از لحاظ نگهداری رطوبت به مقدار کافی ایجاد گردد. در بعضی از گلدان ها محلول غذایی گیاه در ظرفی قرار دارد که بر روی آن گلدان یا شن قرار دارد و گیاه با مکش آب در داخل شن درون گلدان پرورش می یابد.

آفات نباتات گلدانی داخل منزل

معمولی ترین حشراتی که در داخل منازل به گیاه صدمه می زنند عبارتند از شته ها، عنکبوت قرمز، پروانه سفید، تریپس یا کنه، کرم های مختلف و ناته و انواع شپشک ها، مبارزه با این نوع جانوران با محلول مالاتیون ۲ در هزار امکان پذیر است. این سم که فوق العاده کم خطر است برای مصارف خانگی بسیار رضایت بخش است.

بیماری های گل و گیاه منزل

تعداد بیماری هائی که به گیاه در داخل منزل حمله می کند معمولا محدود است. این بیماری شامل خال برگی، پژمردگی و پوسیدگی ریشه است. این امراض در اثر حمله قارچ ها به وجود می آید. از راه های مبارزه با آن کنترل مقدار آب مصرفی و استفاده از دو نوع ترکیب قارچ کش است یکی کاراتان که به نسبت ۲ تا ۵ در هزار (یک قاشق آش خوری در ۸ لیوان آب مصرف می شود. سم دیگر زینب است که قارچ کش قوی تری است و بهمان نسبتدر صورت لزوم به کار می رود.