جلوگیری از نابودی گیاهان چند ساله در فضای آزاد:

جلوگیری از نابودی گیاهان،هر چند فصل زمان برداشت محصول زیباست اما در ظاهر روزهای صاف و روشن پاییزی احساسی نهفته است که خبر می دهد زمستان نزدیک است و بزودی هوا سرد می شود و چشم اندازهای زیبای طبیعت بخواب می روند. در این فصل می توانیم به وسیله نور مصنوعی (فلورسنت) و فراهم کردن دمای مورد پسندگیاه، عطر و بوی گل های آپارتمانی خود انتقال دهیم. زیباترین باغچه آپارتمانی را می توان از گیاهان باغچه حیاط حاصل کنیم. کشت گیاهان در باغچه آپارتمانی آنهم زمانیکه گیاهان به خواب رفته اند می تواند بسیار لذت بخش واقع شود. اما چگونه می توان از نابودی گیاهان باغچه جلوگیری کرد؟ آیا متراکم کردن گیاهان باغچه در محیطی محدود در فضای گرم و خشک با نور کم خورشید قابل اجرا می باشد؟ در این حالت گیاهان زنده خواهند ماند؟ چگونه می توانیم گیاهان را در فصل سرما نجات دهیم؟ جوابهای قانع کننده ای برای تمام سؤالات بالا وجود دارد. روشهای تکثیر گیاهان عموما گیاهان به چهار روش تکثیر و اضافه می شوند. این روش ها عبارت اند از: الف: قلمه گرفتن و ریشه دادن ب: خواباندن ساقه به منظور تولید شاخه های فرعی گیاه ج: جداسازی و تقسیم کردن یک کپه ریشه گیاه کوچک از یک گیاه بزرگ د: کاشتن بذر و پرورش نشاء زیر نور فلورسنت (مهتابی)| تمامی چهار روش تکثیر بالا در محیط خانه هرگز به خوبی محیط بیرون عملی نخواهند شد. مجموعه گیاهان خانگی را باید از یک گیاه جدید که از گیاه قدیمی جوانه زده تکثیر کنید.شود به مراتب از گیاهانی کهاگر شما اجازه دهید که گیاه جدید با گلدان و آب و دمای آپارتمانتان هماهنگ پرورش می دهید بیشتر لذت خواهید برد.

الف: قلمه زدن

قلمه زدن در کل به معنای تکثیر و زیاد شدن است. طول قلمه باید ۱۵ -۷ سانتیمتر باشد. بهترین زمان قلمه زدن فصل تابستان است، قلمه باید از گیاهان چند ساله گرفته شود. برای قلمه زدن ساقه ای را که به نظر سالم و قوی می آید انتخاب نمایید و هرگز ساقه چوبی یا ضعیف تازه روییده را قلمه نزنید. در بعضی از گیاهان چند ساله بریدن ساقه باید از وسط گیاه و در برخی دیگر از قسمت کناری گرفته شود. برای رشد بهتر قلمه، ظرف واسطه را خوب مرطوب کنید. بهتر است قلمه زدن در روز ابری و یا صبح زود انجام شود. هر ظرفی که عمق آن ۵ سانتیمتر و یا بیشتر باشد می تواند برای قلمه انتخاب شود. فقط مطمئن شوید که ظرف، سوراخ زهکشی (سوراخ ته گلدان) داشته باشد. جعبه چوبی میوه برای قلمه زدن بسیار مناسب است. جعبه را با پارچه کنفی آستر کنید و آن را با ظرف واسطه پر نمایید. فراموش نکنید زهکشی کردن مسئله بسیار مهمی است. در زهکشی ناقص ساقه ها در معرض آب زیاد قرار می گیرند و در نتیجه برگها پوسیده می شوند. ظرف واسطه باید روزنه دار باشد و به اندازه کافی آب برای پروراندن ریشه در قسمت بریده (قلمه) داشته باشد.
قلمه ها باید به صورت اریب بریده شوند. هرگز قلمه بریده شده را با فشار از گیاه اصلی بیرون نکشید، چون با این کار فیبرهایی که آب را به سمت ساقه حمل می کنند تخریب می شوند و سرانجام قلمه بریده شده از بین خواهد رفت. برای گلدان شمعدانی قلمه زده شده و دیگر ساقه های بهم چسبیده بهتر است از ماسه استفاده شود. حتی الامكان ظرف قلمه ها را شلوغ نکنید و آن را دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. همیشه خاک ظرف قلمه ها را مرطوب نگه دارید. زمان معمول ریشه دادن گیاهان ۴ تا ۶ هفته است. ریشه دادن قلمههای بریده شده اسطوخودوس (نوعی سنبل) و رزماری (اکلیل کوهی) به زمان بیشتری نیاز دارند. ریشه دادن نعناع و پونه سریع است و حتی در یک لیوان آب بمدت یک هفته بخوبی ریشه خواهند داد. | چه موقع متوجه شویم ساقه های بریده شده ریشه دار شده اند؟
در زمان ریشه داده قلمه، برگها نرم و سست و بدون درخشندگی خواهند بود. همچنین ساقه ها ممکن است نرم و سست باشند اما به زودی از این حالت خارج می شوند و برگها درخشنده و ساقه نیز محکم تر به نظر خواهد رسید. گیاهان زیر به روش قلمه زدن قابل تکثیرند گیاهان پر شاخ و برگ: نارنج- مورد- سوسن بر گیاهان مورد استفاده در آشپزی: مریم گلی – ترخن- نعنا- اکلیل کوهی – آویشن- جعفری-ریحان-مرزنجوش-گل گاوزبان گیاهان خوشبو و معطر: اسطوخودوس – شمعدانی – زیتون شیرین – نعنا آویشن- مریم گلی روش انتقال قلمه های ریشه زده از ظرف واسطه به گلدان برای انتقال قلمه های ریشه زده به گلدان به روش زیر عمل می نماییم ١- گلدان را با آب گرم و صابون می شوییم. ۲-هر یک از سوراخ های زهکشی را با یک تکه کوچک از گلدان شکسته می پوشانیم. ۳- ۵ / ۲ سانتیمتر از خاک گلدان را روی حفاظ سوراخ زهکشی می ریزیم. ۴- قلمه ها را به دقت از یکدیگر جدا می نماییم بطوریکه ریشه های جدید قطع و یا زخمی نشوند. ۵- قلمه ریشه زده را در گلدان قرار داده و اطراف آن را از خاک پر می کنیم. ۶- گلدان قلمه های تازه را در جایی که نور منعکس می شود به مدت ۲۴ ساعت قرار دهید (برای اینکه گیاهان بتوانند از شوکی که به نشا داده شده نجات پیدا کنند.) ۷- گیاهان جدید را زیر نور فلورسنت (مهتابی) قرار دهید. منبع نور را تقریبا ۱۲ سانتیمتر بالای شاخ و برگ قرار دهید و این کار را حداقل ۱۴ ساعت در روز انجام دهید اما گیاهان را روزانه بیشتر از ۱۶ ساعت در معرض منبع نور (مهتابی) قرار ندهید. ۸- اگر شما یک پنجره رو به آفتاب دارید، گلدان های گیاهان جدید را در آنجا قرار دهید. مطمئن شوید گیاهان روزانه ۳ ساعت از نور خورشید به صورت ملایم و مستقیم برخوردار شوند. | 9- زمانیکه ریشه ها از لابلای سوراخ های زهکشی گلدان نمایان شدند تمام تخم ریشه (گره ریشه) را به گلدان بزرگ تر انتقال دهید. گیاهی که به گلدان های بزرگ تر به طور تصاعدی انتقال داده شده، باعث می شود سیستم ریشه گیاه سالم و محکم توسعه یابد. داشتن سیستم ریشه خوب در گیاهان آپارتمانی به منظور زنده ماندن در هوای نامناسب آپارتمان نقش مهمی بر عهده دارد. ۱۰-گیاهان را به طور مرتب آبیاری نمایید. هرگز اجازه ندهید گیاهان پژمرده شوند و خاک خشک بشود. گلدان ها باید سوراخ های زهکشی داشته باشند تا از غرق شدن گیاه به خاطر آب اضافی جلوگیری شود.

۱۱- هر دو هفته یکبار با اضافه کردن کود به خاک، گیاهان را غذا داده و آنان را تقویت نمایید.

ب: خواباندن شاخه:

دومین روش تکثیر گیاهان، خواباندن شاخه است. شاخه ها اغلب از گیاهانی که از پایین رشد می کنند و در امتداد زمین شاخه دوانیده اند به ترتیب زیر خوابانیده می شوند: قسمتی از شاخه که به زمین نزدیک تر است در خاک خوابانیده و کمی خاک روی قسمت پایینی شاخه ریخته می شود و بدین ترتیب قسمتی از شاخه که با خاک در تماس است تولید ریشه می کند. این فرایند را خوابانیدن شاخه می نامیم. شما می توانید با خواباندن شاخه انتخابی از یک گیاه که دوست دارید، آن را تکثیر کنید و زمانیکه شما ساقه انتخاب شده را به سمت زمین خم می کنید، قسمت پایینی ساقه باید با خاک تماس مستقیم پیدا کند. شاخه را با یک سنجاق سر و یا یک حلقه سیمی در خاک محکم کنید و روی شاخه خم شده، خاک بریزید. (زمانیکه ریشه ها شکل گرفتند از کود گیاهی و برگهای پوسیده برای پوشاندن ریشه تازه نشانده استفاده کنید. اکلیل کوهی، آویشن، لیمو ترش و نعنا از گیاهانی هستند که به روش خواباندن شاخه تکثیر می گردند. اندازه ظرف باید به اندازه شاخه خوابانیده باشد. اگر شما یک گلدانی سفالی را انتخاب می کنید حفره های زهکشی را با تکه گلدان شکسته بپوشانید، سپس روی آن خاک بریزید. بعد شاخه ریشه زده را در گلدان قرار داده و به اطراف ریشه آن خاک اضافه نمایید و سپس خاک گلدان را سفت کنید. به گیاه خوب آب دهید تا خاک سفت شود و فرصت دهید که گیاه به ظرف و دوری از نور مستقیم خورشید عادت کند. توجه داشته باشید که در روزهای اول خاک گلدان خشک نشود و همیشه خیس باشد تا گیاه جوان شروع خوبی داشته باشد.
ج: تقسیم کردن ریشه:

سومین روش تکثیر گیاهان، تقسیم کردن ریشه است. برای این کار نیاز دارید گره ریشه را از یک گیاه چند ساله جدا کرده و آن را به چندین گیاه تقسیم کنید. گیاهان را می توانید در اوایل بهار به روش تقسیم کردن ریشه، زیاد نمایید و می توانید در اواخر تابستان توده ریشه آن ها را به گلدان انتقال دهید. تابستان زمان مناسبی برای تقسیم کردن گیاهان چند ساله است چون تا فرا رسیدن زمستان و شروع سرما، ریشه گیاه می تواند رشد قابل توجهی داشته باشد. ریشه گیاهانی که ماه آخر تابستان تقسیم شوند، معمولا تا اواسط پاییز رشد مناسبی دارند، در این زمان می توان گیاهان تازه ریشه زده را به باغچه آپارتمان و در گلدان انتقال داده و رشد آنها را توسط نور خورشید و یا نور مصنوعی کنترل نمایید. گیاهان چند ساله در آپارتمان سبز و سالم باقی خواهند ماند و تنها میزان رشد آنها پایین خواهد آمد. گیاهان غیر خوراکی را می توان با ایسوتکس ۱ که یک نوع آفت کش است درمان کرد. ایسوتکس دانه های ریزی است که روی خاک گلدان پاشیده می شوند و با آب دادن به گلدان سم موجود در این دانه ها درون خاک گلدان رخنه کرده و از این طریق به سیستم ریشه گیاه می رسد و توسط ریشه در سراسر گیاه به گردش در می آید. حال اگر حشرات قصد مکیدن گیاه را بکنند به محض مکیدن شیره گیاه، این حشرات| مزاحم نابود می شوند. هرگز این آفت کش را برای درمان گیاهان خوراکی استفاده ننمایید.

گیاهان یک ساله:

گیاهان یک ساله گیاهانی هستند که امید زندگی آنها فقط یک سال است. در هر بهار تکثیر می شوند، شکوفه می دهند و با اولین سرما و یخبندان از بین می روند. اینکه بخواهیم گیاه یک ساله حقیقی را در مورد امید به زندگی گول بزنیم کار راحتی نیست. بعد از اینکه گیاه یک ساله شکوفه و دانه داد انرژی گیاه تخلیه شده و گیاه از بین می رود. اما رشد نشا گیاه یک ساله در آپارتمان زیر نور فلورسنت امکان پذیر است. اگر منبع نور باغچه بسیار کم شد و یا اگر در منزل شما نور کافی برای رشد گیاه نیست، به وجود آمدن نور مصنوعی روزهای رشد را برای انشا جوان طولانی تر می کند. تداوم نور مصنوعی در نبود نور در روزهای بارانی یک فاکتور مهم برای رشد گیاه جوان آپارتمانی است.
خشک کردن شاخ و برگ گیاهان: برای خشک کردن شاخ و برگ گیاهان، در ابتدا باید باغچه ای داشته باشید که گیاهان آن رشد کرده اما | شکوفه نداده باشند. بهترین زمان بریدن شاخ و برگهای معطر درست قبل از شکوفه دادن آنهاست، چون در این زمان روغن های فرار داخل برگها دارای بیشترین عطر میباشند صبح زود زمانیکه هنوز شبنم بر روی برگها است و نور خورشید روغن های درون برگها را خشک نکرده زمان مناسبی برای انتخاب شاخ و برگ گیاهان است.| ابتدا ساقه و برگ گیاهان را در آورده، لازم است آنها را در آب سرد بشویید. به خاطر داشته باشید که شما نمی خواهید روغن های فرار و عطر و طعم شاخ و برگ ها را از دست بدهید. در اغلب گیاهان مانند ریحان و شوید بعد از خشک شدن کامل گیاه، برگ ها را از ساقه جدا کنید. بهترین محل برای خشک کردن گیاهان یک اتاق با تهویه مناسب، دور از نور مستقیم خورشید می باشد. شما می توانید یک چهار چوبی که تور سیمی دارد را با یک پارچه نخی نازک و لطیف بپوشانید. گیاهان چیده شده را بر روی پارچه قرار دهید و آنها را با یک پارچه نخی نازک دیگر (برای تمیز ماندن گیاهان خشک شده) بپوشانید، ضمنا می توانید برگها را از ساقه های چوبی جدا کنید. این کار را در گاراژ و یا در جاهای دیگر خانه تان انجام دهید.
از روش های فوق برای خشک کردن ریحان، شوید و آویشن که همگی گیاه یک ساله هستند و همچنین اکلیل کوهی، ترخن، مریم گلی، نعنا، مرزنجوش، تره و وارنگ بو ۱ که همگی گیاه چند ساله هستند و نیز جعفری که گیاه دو ساله است، می توان استفاده کرد. فریز کردن شاخ و برگ گیاهان یک ساله: برای اینکه بتوانید با موفقیت گیاهان چیده شده را فریز کنید، در ابتدا شما احتیاج به عمل آوردن یک باغچه گیاهان معطر را دارید. اما گیاهان نباید به مرحله شکوفه زدن برسند چون همانطور که می دانیم در این زمان مقدار روغن های فرار در شاخ و برگ گیاهان کاهش می یابد. همانطور که قبلا گفته شد صبح زود بهترین زمان برای بریدن شاخ و برگ گیاهان است. در صبح زود شبنم بر روی برگهاست و گرمای خورشید روغن های فرار شاخ و برگها را خشک نکرده است. همیشه بهترین شاخ و برگ را قیچی کنید. از چیدن شاخ و برگهای پژمرده و آفتاب سوخته اجتناب کنید. اگر لازم است شاخ و برگ چیده شده را در آب سرد بشویید (به یاد داشته باشید شما می خواهید تا حد امکان از نابودی روغن های طبیعی گیاهان جلوگیری کنید.)

۱- روغنی ترشح می کند که نرم و آرامشبخش است.برگهای چیده شده را بر روی حوله خشک کنید.
در مورد شاخ و برگ شوید و رازیانه، ساقه اصلی تنها قسمتی از گیاه است که شما نیاز به حذف آن از پایه ساقه (قسمتی از ساقه اصلی که نرم و معطر است) ندارید و می توانید آن را همراه برگها خرد کنید. برگهای خرد شده را در فویل و یا کیسه پلاستیکی قرار داده، بر روی آن بر چسب بزنید و آنگاه در فریزر بگذارید. گیاهانی که شاخ و برگ آنها را می توان فریز کرد شامل: شوید، آویشن و ریحان که همگی گیاهان یک ساله | هستند، جعفری که گیاه دو ساله است و تره، ترخن و نعنا که همگی گیاهان چند ساله هستند