شرایط نگهداری از گیاهان آپارتمانی

هوای مورد نیاز گیاهان:
تعویض هوای درون اتاق با باز گذاشتن پنجره ها و ورود هوای تازه سبب می شود که اکسیژن کافی و مورد نیاز به گیاه رسیده ساقه گیاهان قوی تر شده در مقابل بیماری ها مقاومت بیشتری یابند. همچنین با این کار گاز نشتی از اجاق گاز و چراغ های گازی دیواری و دیگر آلودگی های هوا از اتاق خارج می شوند.
اما باید گیاه را از وزش مستقیم باد که به سرعت و مستقیما به گیاه می وزد، نظیر باد کولر و کوران حفظ کنید. همچنین هنگامی که دمای بیرون اتاق از درون آن کمتر است از باز نمودن پنجره محل استقرار گیاهان برای ورود هوای تازه اقدام نکنید زیرا برای گیاهان زیان آور است. تغییر درجه حرارت ناگهانی محیط زیست گیاه، باعث ریزش برگهای تحتانی آن می گردد.
نور مورد نیاز گل های آپارتمانی نور غیر مستقیم می باشد. در تاریکی هیچ گیاهی رشد نمی کند. دیوار به رنگ روشن (سفید) سبب رویش بهتر گیاهان می شود علت این امر انعکاس نور متوسط رنگ های روشن در آپارتمان های کم نور است.
برگها و ساقه های گیاهان مستقر در پشت پنجره اغلب به طرف نور کشیده شده و خم می شوند. جهت جلوگیری از این نقیصه و حفظ توازن رویش بایستی گهگاهی آن را به یک طرف بچرخانید. مواظب باشید که گیاهان گلدار را هنگامی که گل ها روییده اند حرکت ندهید.
نور فلورسنت را می توان به عنوان منبع کمکی نور به جای نور طبیعب جهت رشد گیاهان استفاده نمود. از لامپ هایی که از خود حرارت میدهند نظير لامپ های مدادی برای گیاهان گلدار و از مهتابیها یا لامپهای گازی برای گیاهان بدون گل و با برگ زینتی استفاده می گردد. بهترین وضعیت برای استفاده از نور مصنوعی در جایی که نور طبیعی کافی نمی باشد، استفاده از چند لامپ مهتابی آفتابی و سفید است. گیاهان مورد نظر باید به فاصله حدود ۲۴ سانتی متر در زیر مهتابیها قرار بگیرند، به شرطی که لامپها حداقل حدود ۱۴ ساعت در روز روشن باشند. برای آسان تر شدن کار می توان از کلیدهای تایمر دار استفاده کرد. البته این تجویز برای مکان هایی است که نور غیر مستقیم به میزان بسیار کم به آنجا می رسد و فاقد نور کافی می باشد.
از طرفی چنانچه مشاهده نمودید که گیاه در ساعات گرم روز بین ساعات ده تا شانزده حالت پژمردگی پیدا کرده و برگ ها ابتدا به زردی و سپس به رنگ قهوه ای تغییر رنگ پیدا کرده مطمئن باشید که از نور زیاد رنج می برد. آن را از پنجره دورتر قرار دهید یا در اواسط روز پرده ها را بکشید.
اصولا نور مستقیم آفتاب برای گیاهان آپارتمانی، مخصوصا برگهای تازه جوانه زده مضر است و نبایستی نور آفتاب مستقیما از پشت شیشه پنجره به آنها بتاید. بهتر است نور از پرده کرکره نیمه باز و یا پرده توری عبور نموده و به اصطلاح فیلتر شده باشد.
آبیاری
در مورد آبیاری گیاهان مسئله مهم تنظیم فواصل آبیاری در فصول مختلف است طبق آمار به دست آمده اکثر گیاهان آپارتمانی در اثر افراط در آبیاری و عدم اطلاع مردم از نحوه آبیاری آنان از بین می روند. میزان آب در هر آبیاری باید طوری باشد که آب اضافی از گلدان خارج شود تا مطمئن شویم که آب به تمام قسمت های گلدان و ریشه ها رسیده است. در ضمن با این روش از باز بودن سوراخ زهکش گلدان هم اطمینان حاصل می کنیم. آب جمع شده در زیر گلدانی را حتما باید خالی کنید زیرا مانع تنفس ریشه می شود و در نهایت موجب مرگ آن می گردد. از دادن آب خیلی سرد و کلردار نیز به آنان خودداری نمایید.
زمان آب دادن گیاهان
مناسب ترین زمان آبیاری در گرمترین ساعات روز، زمانی است که خاک گلدان رو به خشکی نهاده ولی هنوز کاملا خشک نشده است. جهت راهنمایی و یاری شما به تشخیص صحیح اینکه خاک گلدان در حال خشک شدن هست یا خیر، اولا باید سطح خاک گلدان خشک باشد و در برخی گیاهان دو نم باشد. ثانيا هنگامی که با انگشت به گلدان ضربه می زنید باید صدای پوکی بدهد که نشانه خشکی خاک است و نه صدای خفه که در اثر خاک مرطوب تولید می شود. خاک مرطوب نسبتا چسبنده است و خاک دو نم چسبندگی کمتری دارد. خاک ۸۵ درصد گیاهان آپارتمانی بایستی همیشه مرطوب باشد. خاک مرطوب خاکی است که اگر آن را مشت کنید و فشار دهید، فرم گرفته و با یک تلنگر ذرات آن از هم جدا می شود.
عوامل مؤثر در آبیاری گیاه:
چنانچه درجه حرارت محیط و شدت نور به هر دلیلی در آپارتمان بیشتر شود نیاز گیاه به آب طبیعتا بیشتر می شود. گیاهانی که در گلدان های کوچک هستند یا برای مدتی خاک و یا گلدانشان تعویض نشده نسبت به گیاهانی که در گلدان های بزرگ بوده یا خاک آنها و گلدانشان تازه عوض شده، نیاز بیشتری به آب دارند.
در فصل پاییز که هوا رو به سردی می رود و به خصوص در فصل زمستان، رشد گیاه هم کمتر شده و ممکن است به طور کلی متوقف گردیده باشد. در این فصل که هنگام استراحت گیاه است، تبخیر آب داخل خاک گلدان نیز کمتر می گردد. پس باید از میزان آبیاری آن کاسته و فواصل آن را زیادتر و از افراط در آبیاری آن خودداری نمود. مجددا در فصل بهار و تابستان میزان آبیاری را | بسته به نیاز گیاه افزایش دهید.

به طور کلی گیاهان گوشتی و کاکتوس ها به فواصل آبیاری بیشتری نیاز دارند تا گونه های دارای برگهای نازک نظیر حسن يوسف و پیله آ. خلاصه اینکه هرچه گیاهان دارای برگ های پهن تر و بزرگ تر بوده و رشد سریع تر داشته باشند دفعات بیشتری به آب نیاز دارند.
مطالب زیر را خوب به خاطر بسپارید و برای جلوگیری از تلف شدن گیاهانتان نکات یادآوری شده را دقیقا به کار بندید.
1- در هنگام آبیاری از آبی که سرد نبوده و دمای آن با درجه حرارت محیط زیست آن یکسان و کلر آن نیز خارج شده باشد استفاده نمایید.
٢- توجه داشته باشید جمع شدن آب در زیر گلدانی مضر است و آب اضافی بلافاصله بایستی تخلیه شود و هر چند ماه یک بار نیز اطمینان حاصل نمایید که آب از سوراخ تحتانی آن به آرامی خارج گردد.
٣- خیس نگه داشتن مداوم خاک گلدان، هوای موجود در خاک را به بیرون می راند و سبب می شود ریشه های آن در اثر عدم تنفس پوسیده و در نتیجه گیاه تلف گردد.
گلدان، فصل و نوع خاک آن تأثیر مهمی در تنظیم درجه حرارت محیط زیست گیاهان، جنس آبیاری دارد.
۵- یکی از علائم اولیه افراط در آبیاری، زرد شدن برگهای تحتانی نظیر دیفن باخیا و در برخی از گیاهان مانند لیندا لخت و شل شدن برگهای فوقانی آن است. توجه داشته باشید افراط در آبیاری علت مرگ بیشتر گیاهان آپارتمانی است.

درجه حرارت و رطوبت هوا 

یکی دیگر از عواملی که در سلامتی و طراوت گیاهان نقش عمده ای دارد میزان رطوبت و حرارت موجود در اطراف آن هاست. کمبود رطوبت محیط زیست گیاه، آب کلردار و کمبود پتاسیم موجب سوختگی نوک و حاشیه برگها و ایجاد لکه های قهوه ای رنگ در نقاط مختلف برگها میشود.
توجه داشته باشید اگر میخواهید گیاهانتان از طراوت و شادابی خاصی برخوردار باشند، درجه حرارت محیط زیست آنان نباید از حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد کمتر باشد برخی از آنان تا ۱۲ – ۱۰ درجه بالاتر از صفر حتی کمتر از آن را تحمل می نمایند ولی افسرده و کسل می شوند.
چگونه رطوبت هوای اطراف گیاهانمان را در داخل آپارتمان بالا ببریم؟
١- زیر گلدانی گیاهان را قدری بزرگتر از قطر دایره دهانه گلدان و گودتر از زیر گلدانیهای معمولی، چیزی شبیه به تشت، که حدود ده سانتی متر عمق و عرض آن از چتر گیاه بزرگ تر باشد انتخاب کنید و کف آن را مملو از شن درشت یا پوکه صنعتی یا سفال خرد شده نموده و روی شن ها به آن اندازه آب بریزید که آب با ته گلدان تماس نداشته باشد که باعث پوسیدگی ریشه ها نشود. حال گلدان را روی شن ها قرار دهید. تبخیر مداوم آب درون شنها باعث بالا رفتن میزان رطوبت در اطراف گیاه می گردد و چنانچه با رطوبت سنج آزمایش نمایید، هوای اطراف گلدان سه تا پنج مرتبه مرطوب تر از قسمتهای دیگر اتاق است.
۲- روش دیگر آن است که با دستگاه آب فشان (اسپری) آب ولرم را به صورت هاله در گرمترین ساعات روزهای تابستان به روی گیاه بپاشید. همچنین می توانید در فصل زمستان با قرار دادن ظرف آب و یا کتری روی بخاری و یا قرار دادن حوله های مرطوب آغشته به اسانس آکالیپتوس روی پره های رادیاتور شوفاژ و یا استفاده از دستگاه بخور تا حدود زیادی رطوبت محیط آنان را بالا ببرید. توجه داشته باشید قطرات آب اسپری شده بیش از حد روی برگها (حباب مانند نمانند و همچنین افراط در اسپری باعث جمع شدن آب در محل اتصال دمبرگ به ساقه در گیاهانی نظیر يوكا، دیفن باخیا و لیندا می شود که برای آنان مضر است و به تدریج باعث ایجاد لکه های قهوه ای در سطح برگ گیاه و پوسیدگی دمبرگ می گردد. برای دفع آبهای اضافی روی برگها، گیاه را به صورت آرام تکان دهید تا آبهای اضافی آن فرو ریزد.
۳- آخرین روش این است که گلدان ها را دور هم جمع کنید. چون برگ ها به طور دائم از خود بخار آب پس می دهند این رطوبت در محدوده گلدانها جمع و متراکم شده و رطوبت محیط را بالا می برد.
چه وقت کود بدهیم؟ معمولا دادن کود شیمیایی جامع (کمپلکس) به مدت چهار ماه بعد از خرید گیاه ضروری می باشد. البته اگر گیاه در گلخانه نباشد، زمان کود دادن دوران رویش و یا گل دادن گیاه است، که این دوران برای گیاهان بدون گل (برگهای زینتی) و گلدار از ماه فروردین تا آبان بوده و برای گونه های گل دهنده زمستانی فصل زمستان می باشد. در دوران استراحت (خواب بودن) گیاه، که رشد در آن صورت نمی گیرد و گیاه گل و برگ نمی رویاند، به آن کود ندهید چرا که سبب فشار به گیاه شده و آن را ضعیف می کند و باعث رویش نابهنگام برگها و ریشه ها می شود. برای کوددهی باید از کودهای محلول که تمام عناصر مورد نیاز گیاه شامل سه عنصر اصلی ازت، فسفر و پتاس و دوازده عنصر فرعی نظیر روی، آهن، مولیبدن، مس، بر و… می باشند استفاده کرد. این کودها، هر ماه یک بار یا از طریق خاک یا روی برگها اسپری می شود (طبق دستور روی جعبه کود). کمتر از مقدار توصیه شده در روی جعبه کود اشکالی ندارد ولی بیشتر از مقدار توصیه شده باعث مرگ گیاه می گردد.
خاک گلدان
بهترین ترکیب برای خاک گلدان گیاهان آپارتمانی به طور اعم، شامل یک قسمت ماسه و دو قسمت خاک برگ یا پیت موس می باشد. ولی برای قلمه زدن یا تکثیر از ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک برگ یا پیت ماس استفاده می گردد.
هنگامی که از خاک برگ برای تعویض خاک گلدان استفاده می نمایید نکته مهم این است که نباید خاک را بسیار فشار داد. فشردگی زیاد خاک برگ سبب می شود که خاک برگها به هم بچسبند و از ورود هوا و تنفس ریشه، که برای رشد گیاه بسیار مهم و ضروری است، جلوگیری نماید.در صورت امکان برای قلمه زنی می توان به جای ماسه از ترکیبات معدنی پرلایت و دانه ریز لیکا پوکه صنعتی ریز) هم استفاده نمود.
تعویض گلدان
تعویض گلدان به سه دلیل انجام می شود: خالی شدن خاک گلدان از مواد غذایی و رشد زیاد ریشه ها. به همین خاطر نشانه تعویض گلدان، ظهور علائم کمبود مواد غذایی است و یا خروج ریشه ها از سوراخ زهکش ته گلدان و یا متورم شدن ریشه آنان در سطح خاک گلدان و یا به صورت مارپیچ در ته خاک گلدان جمع شده باشد.
توجه: در مورد گیاهان کند رشد و گیاهانی که گلدان بزرگ دارند می توان به جای تعویض گلدان، چند سانتی متر از خاک سطحی گلدان را با خاک جدید تعویض نمود. بهترین زمان تعویض گلدان در صورت نیاز نیمه دوم اسفند بعد از گرم شدن هوا در محیطی سربسته می باشد. گلدان جدید بایستی فقط یک سایز از گلدان قبلی بزرگتر باشد. زیرا اکثر گیاهان آپارتمانی در گلدانی که به نظر شما کوچک می آیند بهتر رشد می کنند.
تمیز کردن و براق نمودن برگها
گرد و غبار به طرق مختلفی دشمن برگها و گیاهان می باشند. گرد و غبار، زیبایی و درخشندگی برگها را از بین می برد و نیز روزنه ها و منافذ گیاه را می پوشاند. بنابر این گیاه نمی تواند به طور کامل تنفس کند. گرد و غبار لایه ای روی برگ تشکیل میدهد که جلوی جذب مؤثر نور آفتاب را می گیرد. گرد و غبار مخصوصا در مناطق صنعتی و در شهرهای بزرگ، حاوی مواد صنعتی و شیمیایی بوده و برای گیاه زیان آور می باشد.بنابراین برگها باید به طور مرتب به طریقی که ذکر می شود تمیز شوند. این عمل با اسپری کردن آب یا پاک کردن برگها توسط یک اسفنج تمیز انجام می شود.هرگز برگهای جوان و تازه روییده را تمیز نکنید چرا که بسیار لطیف بوده و خیلی سریع زخمی می شوند. در مواقعی که برگها بسیار کثیف هستند می باید که اول با دستمالی نرم خاکها را | گرفته سپس برگها شست و شو شوند. اگر این کار قبل از شست و شوی برگها انجام نپذیرد ممکن است که شستن برگها ایجاد لایه ای از گل چسبنده روی برگ نمایند که به مراتب بدتر از حالت اول برگها گردیده و باعث مسدود شدن منافذ برگها و در نتیجه مرگ گیاه می گردد. در مورد کاکتوس ها و گیاهانی که برگهایشان به آب حساس است (مثل بنفشه آفریقایی و سرخس) از اسپری آب روی برگها خودداری کرده و با برس یا قلم موی نرم مرطوب، خاک آنها | را بزدایید.