تکثیر کاکتوس و گیاهان گوشتی

تکثیر کاکتوس و گیاهان گوشتی(گیاهان آبدار)

تکثیر کاکتوس به روشهای زیر صورت صورت می گیرد.پیوند،قلمه،بذرو پاجوش

1-پیوند

کاکتوس ها نیز مانند سایر گیاهان به طریق پیوند تکثیر می گردند.متاسفانه تمام گیاهان آبدار و کاکتوس ها قابل پیوند نیستند.تنها تعدادی از خانواده های کاکتوس میلک وید و اوفوربیاها دارای طبق زاینده اصلی یا لایه رشد بوده و لذا پیوند آنها عملی می گردد.

بهترین موقع پیوند زدن در طول فصل رشد (از خرداد تا مهر) می باشد.در این موقع گل های آپارتمانی قوی بوده و دارای شیره گیاهی جهت پیوند و اتصال همه قسمت ها می باشند.پس از عمل پیوند بسته به نوع گیاه  در عرض چند ماه گیاهان پیوندی رشد خود را شروع نموده و گل خود را تولید خواهند نمود.

انواع پیوند کاکتوس ها و گیاهان گوشتی عبارتند از:

الف-پیوند سطحی:

پیوند سطحی یکی از آسانترین نوع پیوند ها است.پس از انتخاب پایه با چاقوی تیزی پایه و پیوندک را یک برش افقی بدهید(دو سطح پایه و پیوندک باید کاملا صاف و بر هم منطبق گردد)چون کاکتوس ها دارای پوست خارجی سخت و چسبناکی می باشند لبه های هر دو (پایه و پیوندک)را به منظور جلوگیری از انبقاض و چروک شدن به طوراریب بریده و سپس دو سطح مستوی را روی هم قرار داده و به وسیله نوارهای پلاستیکی نخ یا خلال دندون اتصال آنها را محکم نمایید.

با یک چاقوی تیز و تمیز از زیر نقطه رشد گیاه(در حدود 5/2 سانتیمتر پایین تر از نقطه رشد)یک برش افقی ایجاد نمایید.قسمت بالا را بردارید بایستی بافت مغزی مرکزی ظاهر گردد.چنانچه این بافت مشاهده نگردید.برش دیگری ایجاد نمایید تا بافت مزبوز آشکار گردد.

در حدود 5 الی 6 سانتیمتر پوسته خارجی دور پایه گیاه را با چاقو برش دهید.

چون بافت گوشتی پایه پس از پیوند چروک می شود،انجام این عمل متنع افتادن پیوندک از روی پایه می گردد.

پیوندک را از قسمت تحتانی با یک برش افقی جدا نمایید.به همان ترتیب بالا در حدود 5 الی 6 سانتیمتر پوسته خارجی دور پیوندک را جدا نمایید.اینک سطوح صاف پایه و پیوندک را به نحوی روی هم قرار دهید تا بافت های مغزی مرکزی بر روی هم قرار گیرند.

با چرخش پیوندک بر روی پایه هوای بین فضای اتصال را خارج نمایید.سپس با دو حلقه لاستیکی  محل اتصال  پایه و پیوندک را مستحکم نمایید.گیاهان پیوند شده را در محل روشن در فضای آزاد (نه در آفتاب)در حداقل 10 درجه سانتیگراد قرار دهید.

چنانچه مراحل صحیح اعمال گردیده باشد،ظرف 2 هفته پایه و پیوندک جوش خورده،می توان تقویت و آبیاری گیاه جدید را شروع نمود.پس از حدود 4 هفته حلقه های لاستیکی را می توان خارج نمود.

پیوند شکافی:

در وسط پایه شکافی به شکل 7 ایجاد نموده سپس پیوندک آماده شده را داخل شکاف قرار دهید.برای محکم شدن دو قسمت از خلال دندان و یا نخ استفاده نمایید.با یک چاقوی تیز و تمیز در حدود 5/2 سانتیمتر از قسمت های فوقانی یک گیاه سالم را بردارید.از وسط پایه گیاه یک برش عمودی به عمق 2 سانتیمتر ایجاد نمایید(برش از وسط بافت مغزی مرکزی عبور نمایید)

برای تهیه پیوندک سا قه ای سالم از گیاه مادری در نظر بگیرید و آنرا جدا نمایید.یک سانتیمتر قسمت تحتانی پیوندک را پوست برداری و باریک نمایید تا مانند شمعی قابل قرار دادن در داخل شفاف پایه گردد.در صورت امکان بهتر است قطر پایه و پیوندک یکسان گردد.

پیوندک را در داخل شکاف پایه قرار دهید.به نحوی که بافت مغزی مرکزی هر دو بر هم منطبق گردد.

برای جلوگیری از جا به جایی پایه پیوندک با استفاده از خار کاکتوس  و یا سوزن تمیز اتصال را محکم و سپس با برگ نخل یا چیزی مشابه این دو را با هم بچسبانید.آنگاه به مدت 4 هفته در مکان روشن و در فضای آزاد در حداقل 10 درجه سانتیگراد قرار دهید،تا رشد جدید ظاهرگردد.

پیوند اریبی:

در این طریق پایه و پیوندک را به صورت اریب برش داده سپس 2 قطعه را با نخ محکم نمایید.پایه های باریک و طویل را از ین طریق پیوند می زنند.این طریق مناسب کاکتوس های باریک و قلمی از قبیل اکی نوپسیس کمه سرئوس که دارای مغز مرکزی خیلیکوچک است می باشد.پایه و پیوندک را به صورت اریب برش داده و بر هم منطبق نمایید به طوریکه بافت مغزی مرکزی هر دو روی هم قراربگیرند.دو قطعه را به هم بچسبانید و با خار کاکتوس یا سوزن تمیز آنها را مستحکم و سپس با برگ نخل یا وسیله ای مشابه کمک به استحکام دو قسمت نمایید و در محل مناسب قرار دهید

بذر

برای بدست آوردن نهالهای زیاد می توان بذر این گیاهان را درجعبه و یا خزانه کشت نمود.لیکن اگر تعداد کمی نهال مورد نظر باشد بایستی از گلدان های کم عمق استفاده گردد.بذر را در اوایل بهار  یا تابستان کشت نمایید.در این مواقع گیاه فرست کافی برای رشد تا رسیدن فصل سرما خواهد داشت.خاک مناسب برای کشت بذر عبارت است از:مخلوطی از خاک برک و ماسه زبر و خاک باغچه به نسبت مساوی.عمق کاشت بذر دو برابر قطر هر بذر می باشد.بذر درشت را می توان با دست داخل خاک نمود.لیکن بذر ریز از قبیل بذر کراسولا و کوتیلدونها را بایستی بر روی خاک مرطوب پاشید و روی آن را با یک لایه نازک ماسه زبر پوشانید.ظروف محتوی بذور کاشته شده را در محیطی گرم و روشن(بدون نور مستقیم افتاب)قرار داده و روی آنرا با روزنامه یا یک سرپوش شیشه ای پوشانید.این عمل باعث ایجاد هوای مرطوب و در نتیجه گرم و مرطوب نگاهداشتن خاک برای جوانه زدن میگردد.هر موقع زیر پوشش بخار آب جمع گردید برای هوای تمیز به داخل ظروف سرپوش را به مدت چند دقیقه بردارید.به طور کلی باید درجه حرارت تقریبا ثابت باشد.(5/18 درجه سانتیگراد درجه مناسبی است)و ظروف یا گلدان ها دور از جریان هوا قرار گیرند.

آسانترین طریق آبیاری گذاشتن گدان ها ذز یک ظرف محتوی آب می باشد.در این روش خاک گلدان آب را از سوراخ ته گلدان جذب می نماید.اگر آبیاری به طریق آبپاشی از بالا اعمال می گردد.بایستی به صورت اسپری آبپاشی شود.در غیر این صورت بذر پراکنده  شده و یا در یک گوشه جمع خواهند شد.آبیاری گلدانها باید بموقع صورت بگیرد زیرا رطوبت بیش از حد باعث بوجود آمدن قارچ میلدیو و رطوبت کم نیز پزمردگی و خشک شدن نهالها را در پی خواهد داشت.

ظهور چوانه ها:

هنگامی که بذر ها جوانه زدند و پس از اینکه نهالها به طول 6 میلیمتر گردیده اند برای استفاده بیشتر نهال هل از نور پوشش روی گلدان ها و ظروف را بردارید در این موقع هوا و روشنایی دو عامل ضروری برای نهالها محسوب می شود.این دو عامل باید در حد اعتدال باشد.یزرا زیادی آنها باعث سوزانیدن و یا قرمز و برنز  شدن نهالها و کم آن نیز باعث رنگ پریدگی و زرذ شدن آنها گردیده و گاهی اواقات در اثر بروز بیماریهای قارچی نهالهای جوان پوسیده و از بین میرود.نهالهای جدید بسیار ترد و شکننده می باشد.لذا هنگام جا به جا کردن آنها نهایت سیع را به کار ببرید.گلدان های جدید باید به اندازه ای بزرگ باشد که بتنواند کلیه ریشه های نهال در حال جا به جا شدن را در خود جای دهد.

نهالهای جوان را به آرامی از گلدان خارج نمایید،به طوریکه ریشه ها با خاک گلدان همراه باشد تا هیچ گونه صدمه ای به ریشه ها وارد نگردد.نهالها را به آرامی از یکدیگرجدا نمایید،به نحوه ای که به ریشه ها صدمه وار نگردد.

برای گلدانی نمودن نهالها،از گلدان های به قطر 5 الی 6 سانتیمتر استفاده نمایید.خاک گلدان مخلوط خاک کاکتوس می باشد.برای هر گلدان یک نهال کاکتوس  در نظر بگیرید.پس از 3 الی 4 روز با یک محلول قارچ کش که با آب رقیق گردیده(بر اساس بروشور سم)گلدان ها را آبیاری نمایید.

3-قلمه

یکی دیگر از راه های تکثیر کاتوسها ازدیاد وسیله قلمه است.قلمه ها را معمولا از سر ساقه یا از قسمتی که دارای جوانه برگی می باشد انتخاب نمایید.از قلمه برگ هم برای تکثیر استفاده می گردد.ازدیاد با قلمه برگ می تواند با یک برگ کامل و یا قسمتی از یک برگ صورت می گردد.ابتدا برگ را به مدت چند روز در نقطه ای قرار دهید تا خشک شود.سپس آنرا را داخل خاک سبک ماسه ای قرار داده و در نقطه روشنی بزارید.گاستریاها (گل شکمی ها)کراسولا،کالانکوئه ها و هاورتیاها از گیاهان مناسب هستند که به وسیله قلمه برگ تکثیر می گردند.

ابتدا برگ را از کیاه مادری جدا نمایید و سپس به مدت 2 یا 3 روز در محل روشن یا گرم و خشک قرار دهید.قلمه را در قسمت سطحی خاک گلدان قرار دهید خاک گلدان مخلوط خاک گیاهان کاکتوس می باشد.گلدان فوق را در محل نسبتا سایه با حداقل 18درجه سانتیگراد قرار دهید.خاک گلدان بایستی نسبتا مرطوب باشد.

قلمه سالم و شاداب را انتخاب و با چاقوی تیزی از پای مادر جدا نمایید.طول قلمه 5 الی 10 سانتیمتر کافی به نظر می رسد.لذا برگهای پایین تر ساقه را جدا نموده و سپس قلمه برگ های حاوی انتهایی را به مدت 2 روز در محل گرم و خشک قرار دهید.قلمه حاصله را در وسط گلدان حاوی مخلوط خاک کاکتوس قرار دهید و خاک اطراف قلمه را با دست سفت نمایید.پس از 2 الی 6 هفته قلمه ها ریشه دار خواهد گردید.

کاشت پاجوش ها و جونه های کوچک  موجود در کنار شاخه اصلی یکی دیگر از طریق تکثیر می باشد.آلوئه ها(شاخ بزیها)آگاوها،هاورتیاها،اشوریها و کراسولا ها تولید جوانه های کوچک در کنار شاخه اصلی نموده که می توان آنها را به راحتی از ماذز جدا نموده و ریشه دار نمود.برای ریشه دار نمودن جوانه ها  مخلوط خاک ماسه دار مرطوب و محل سایه مورد نیاز می باشد.

گیاهان گوشتی که به صورت رزت یا کپه ای می باشند از قبیل اشوریاها و اغلب کاکتوس ها را می توان با چاقو از هم جدا نموده(گیاهان با چاقو بریده شده را بایستی مدت یک هفته در سایه قرار داد تا خشک شوند)سپس کشت نمود.این روش تکثیر را تقسیم بوته می نامند.برای ریشه دار نمودن این بوته ها نیز از مخلوط خاک ماسه دار مرطوب و محل سایه باید استفاده نمود.